Η Αλβανία αναπτύσσει έργα σε 6 οδικά τμήματα του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ[1]), 5 από τα οποία ανήκουν στο κύριο δίκτυο των ευρωπαϊκών διαδρόμων και ένα αποτελεί τμήμα του βασικού δικτύου.
Η Κοινότητα Μεταφορών που συντονίζει τις πολιτικές και τις επενδύσεις σε έργα που σχετίζονται με σημαντικές ευρωπαϊκές υποδομές ανέλυσε ότι κατά τη διάρκεια του 2023 η Αλβανία έχει 137,7 χλμ. έργων σε εξέλιξη.
Τα επίσημα στοιχεία της Κοινότητας Μεταφορών αναφέρουν ότι η αξία των έργων δικτύου ξεπερνά τα 1 δις. ευρώ.
Πέρυσι, 4 νέα έργα εντάχθηκαν σε «υπό εξέλιξη» καθεστώς, 3 εκ των οποίων στον Διάδρομο Ιονίου-Αδριατικής και 1 στον Διάδρομο-8.
Οι προθεσμίες για την ολοκλήρωσή τους ξεκινούν από το τρέχον έτος έως το 2027.
Στην Αλβανία υπάρχουν δύο Οδικοί Διάδρομοι και σιδηροδρομικές γραμμές που αποτελούν μέρος του κεντρικού δικτύου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το τμήμα 4 βρίσκεται σε εξέλιξη στον διάδρομο Αδριατικής-Ιονίου: Thumane - Kashar, και Lekaj - Konjat - Fier. Ενώ στον Διάδρομο 8, εκτελούνται εργασίες για την κατασκευή του δρόμου Elbasan – Përrenjas.
Οι υποδομές της Αλβανίας εμφανίζουν νέες προοπτικές ανάπτυξης, μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις αρχές Δεκεμβρίου του 2022 για ένταξη του Διαδρόμου 8 στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ).
Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών αφορά ένα μακρόπνοο σχέδιο ανάπτυξης των κύριων οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των πλωτών οδών, των λιμένων, των αεροδρομίων και των σιδηροδρομικών δικτύων, με τελικό στόχο την κάλυψη των κενών στις υποδομές και την ενδυνάμωση των περιφερειών της Ευρώπης έως το 2030.
Ο Διάδρομος 8 περιλαμβάνει τον αυτοκινητόδρομο και τη σιδηροδρομική γραμμή. Και οι δύο ξεκινούν από τις ιταλικές ακτές της Αδριατικής στο Μπάρι ή στο Μπρίντιζι, με ακτοπλοϊκό πέρασμα στο Δυρράχιο(Durrës) της Αλβανίας.
Από εκεί θα διασχίζουν τα νότια Βαλκάνια προς τη Βουλγαρία και από εκεί προς τη Βάρνα, στη βουλγαρική ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Ο οδικός διάδρομος ακολουθεί τη διαδρομή: Τίρανα / Δυρράχιο / Αυλώνα - Ελμπασάν - Σκόπια - Πέρνικ - Σόφια - Φιλιππούπολη - Μπουργκάς - Βάρνα.
Το αλβανικό τμήμα του Διαδρόμου 8 (Durrës - Përrenja) θα βοηθηθεί σημαντικά από τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται στη νέα σιδηροδρομική γραμμή (Durrës - Τίρανα – Διεθνές Αεροδρόμιο Rinas), καθώς και τον εκσυγχρονισμό της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής (Durrës - Pogradec) μέσω της κατασκευής εμπορευματικών και επιβατικών τερματικών σταθμών, κέντρων logistics και αποθηκών.
Η αλβανική κυβέρνηση θεωρεί το έργο στρατηγικής σημασίας ως προς την πολιτική της για την ανάπτυξη των μεταφορών, καθώς σύμφωνα με το σχέδιο προβλέπεται ότι θα περνούν από το έδαφος της σημαντικοί ευρωπαϊκοί αυτοκινητόδρομοι που θα διευκολύνουν τη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών και θα συμβάλουν στην αναβάθμιση της σημασίας των αλβανικών λιμανιών στην Αδριατική.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη με τίτλο «Τρέχουσα και μελλοντική κατάσταση του Διαδρόμου 8», η οποία χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ολοκλήρωση της κατασκευής του Διαδρόμου 8 θα σημάνει την αύξηση του όγκου των εμπορευμάτων έως και κατά 40% στα λιμάνια του Δυρραχίου και του Αυλώνα.
Επισημαίνεται, παράλληλα, ότι αν και ο Διάδρομος 8 είχε σχεδιαστεί ως μέρος του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών ήδη από το 1994 με στόχο την ολοκλήρωσή του μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, μέχρι πρόσφατα έχει λάβει ελάχιστη υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της προτεραιότητας που δόθηκε στην ανάπτυξη των οδικών δικτύων του άξονα Βορρά-Νότου με γνώμονα τις επενδύσεις της Κίνας στις υποδομές. Το γεγονός αυτό ανάγκασε τις κυβερνήσεις των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων να επιχειρήσουν την υλοποίηση του έργου με δικά τους κεφάλαια, αν και η ένταξή του τελικά στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών ουσιαστικά εξασφαλίζει την χρηματοδότησή του από την ΕΕ μέσω επιχορηγήσεων και δανείων με ευνοϊκό επιτόκιο.
Όπως προαναφέρθηκε στην Αλβανία θα βρίσκεται υπό κατασκευή από το 2024 μέχρι το 2027 το τμήμα (Elbasan – Përrenjas) του αυτοκινητόδρομου Αδριατικής-Ιονίου που θα εκτείνεται κατά μήκος της δυτικής ακτογραμμής της βαλκανικής χερσονήσου διασχίζοντας τις χώρες της περιοχής (Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο), και θα καταλήγει στην Ελλάδα.
Πιο συγκεκριμένα, θα ξεκινά από την Τεργέστη (Ιταλία) και περνά πρώτα από τη Σλοβενία μέχρι τη Ριέκα στην Κροατία. Κοντά στο Ντουμπρόβνικ, ο αυτοκινητόδρομος Αδριατικής-Ιονίου θα περάσει από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στο Τρεμπίνιε και θα καταλήξει στο Μαυροβούνιο. Εκεί θα συνεχίσει μέσω της Ποντγκόριτσα και θα περάσει από το βόρειο τμήμα της στη λίμνη Shkodra στην Αλβανία και περαιτέρω στο Durrës με κατεύθυνση προς την Ελλάδα. Στην Ελλάδα, ο αυτοκινητόδρομος αυτός θα περάσει από τα Ιωάννινα και την Πάτρα με τελικό σημείο την Καλαμάτα.
[1] Trans-European Transport Network (TEN-T)
