Προ δεκαετίας στην εφημερίδα «Χριστιανική» δημοσιεύθηκε άρθρο του Απ. Π. Παπαθεοδώρου, επιγραφόμενο Οι Βλαχόφωνοι Βορειοηπειρώτες και πάλι στο στόχαστρο της ρουμανικής προπαγάνδας. Εκτενείς αναφορές στις παντοειδείς επιπτώσεις της έκαμε η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ελευθερία Ι. Νικολαΐδου σε διαδοχικά συγγράμματά της: α) Ξένες προπαγάνδες και εθνική αλβανική κίνηση στις μητροπολιτικές επαρχίες Δυρραχίου και Βελεγράδων κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα (Εκδόσεις ΙΜΙΑΧ, Ιωάννινα 1978). β) Η ρουμανική προπαγάνδα στο βιλαέτι Ιωαννίνων και στα βλαχόφωνα χωριά της Πίνδου (τ. Α', μέσα 19ου – 1900. Ιωάννινα 1995).
Στο δεύτερο η Νικολαΐδου γνωστοποιεί ότι η ελληνικότητα των Βλάχων ήταν αποδεδειγμένη και δημοσιευμένη ήδη από τον πρώτο Νεοέλληνα ιστορικό Κωνσταντίνο Μ. Κούμα (1777-1836), διδάκτορα του Πανεπιστημίου Λειψίας και αντεπιστέλλον μέλος των Ακαδημιών Βερολίνου και Μονάχου, στον 12ο τόμο, κυκλοφορούμενο και αυτοτελώς με τον συμβολικό τίτλο Οι Έλληνες, της συγγραφής του Ιστορίαι των ανθρωπίνων πράξεων (Βιέννη 1832).
Κατά την καθηγήτρια Νικολαΐδου, την ελληνικότητα των Βλάχων, την οποία πρώτος κατέγραψε ο Κούμας, «υποστηρίζει σθεναρά κι ο Απ. Ε. Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τ. 1, Θεσσαλονίκη 1974, β' εκδ. σ.35 κ.εξ. και επαναβεβαιώνει με σοβαρά επιχειρήματα ο Λαζάρου, Η Αρωμουνική, ο.π. σ.91-114 και η Μαρία Νυσταζοπούλου – Πελεκίδου, Συμβολή στην έρευνα για την εθνολογική κατάσταση της Μακεδονίας πριν από τους βαλκανικούς πολέμους, Δωδώνη, τεύχ. Α', τ.20 (1991) σ.351». Για τον δεύτερο προσθέτει: «Στις εργασίες του Λαζάρου δημοσιεύεται πλήρης ελληνική και ξένη βιβλιογραφία γύρω από κάθε πτυχή του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος. Συντριπτικά επιχειρήματα για «αντίπαλες» θέσεις περιέχει η πρόσφατη μελέτη του Καταγωγή και επίτομη ιστορία των Βλάχων της Αλβανίας, Ηπειρωτικό Ημερολόγιο τ.15 (1993-1994) σ.427 κ.εξ. Τα επιχειρήματά του αναφέρονται τόσο στην καταγωγή των Κουτσοβλάχων όσο και στην πληθυσμιακή κατανομή τους, ιδιαίτερα στον χώρο της Αλβανίας».
Εκλατινισμός Ελλήνων
Ο Βακαλόπουλος, ο οποίος στο πολύτομο ιστορικό έργο του μνημονεύει και την ανεκτίμητη μαρτυρία του Ιωάννου Λυδού για Έλληνες δημογραφικά υπέρτερους, κατά τον 6ο αι. μ.Χ., επί Ιουστινιανού, στη χερσόνησο του Αίμου, η οποία τότε έφερε το όνομα Ευρώπη, και χρήστες της λατινικής, Βλάχους, επανέρχεται με μελέτημά του επίτομο, επιγραφικά δε ευγλωττότατο: Ο γλωσσικός εκλατινισμός των κατοίκων Ηπειρωτικής Ελλάδας. Ακριβώς γράφει ότι «την άποψη του εκλατινισμού των εντόπιων ελληνικών πληθυσμών τη διατύπωσε πριν από 150 χρόνια κιόλας ο πρώτος Νεοέλληνας ιστορικός, ο Κων. Κούμας (1777-1836) με πολύ απλούς και πειστικούς συλλογισμούς, αλλά το έργο του δεν μελετήθηκε έκτοτε συστηματικά και οι παρατηρήσεις του πέρασαν απαρατήρητες και ανεκμετάλλευτες».
Η θέση του Κούμα επιβεβαιώθηκε επιστημονικά πρωτίστως από τον G. Hertzberg (1826-1907). Το δε 1892 στην Πρακτική Σχολή Ανωτάτων Σπουδών της Σορβόννης ο Leon Lafoscade, του οποίου η μελέτη επιγράφεται Επίδραση της λατινικής στην ελληνική, δηλώνει ότι η εξάπλωση της λατινικής στην Ελλάδα γίνεται αισθητή κατά ζώνες και νησίδες. Το 1976 ο Bruno Helly, καθηγητής του 2ου Πανεπιστημίου Λυών, ως συνεργάτης στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Εκδοτικής Αθηνών) με συγγραφική συμμετοχή, επιγραφόμενη Θεσσαλία, καθορίζει τις θεσσαλικές περιοχές, όπου σημειώθηκε έκλατινισμός Ελλήνων. Στο δε πρωτότυπο γαλλικό κείμενο, αναγνωρίζει τους Βλάχους της Θεσσαλίας ως επιβίωση Θεσσαλών, που επηρεάσθηκαν βαθύτερα από τη λατινική γλώσσα.
Το 1981 ο Βέλγος Michel Dubuisson, καθηγητής του Πανεπιστημίου Λιέγης, αποκαλύπτει και τα εξής: «Η εξάπλωση της λατινικής στην Ανατολή εν γένει παραμένει περιορισμένη και δεν εγγίζει ολοκληρωτικά τους Έλληνες. Για πρώτη δε φορά στην ιστορία τους οι Έλληνες υψηλού επιπέδου ωθούνται στην εκμάθηση και χρήση μιας ξένης γλώσσας – στη διγλωσσία». Συνεπώς δεν λατινοφωνούν όλοι οι Έλληνες. Οπωσδήποτε δε η λατινοφωνία απλώνεται και πέρα των υψηλών κοινωνικών τάξεων. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι ο Dubuisson δέχεται ως παράγοντα εκλατινισμού και το οδικό δίκτυο, το οποίο στον βορειοελλαδικό χώρο είναι πανάρχαιο και πολυφημισμένο, π.χ. η Εγνατία και οι προς βορράν και προς νότο διακλαδώσεις της, όπου αναγκαστικά τοποθετούνται γι' ασφάλεια φρουρές, δυνάμεις ασφαλείας, σταθμοί ανεφοδιασμού, πραγματικοί πόλοι έλξεως εμπόρων και άλλων επιχειρηματιών, μεταφορέων, πανδοχέων, ταχυδρόμων…
Τα προαναφερόμενα ασπάζονται και οι επιφανέστεροι Ρουμάνοι ειδικοί επιστήμονες, όπως ο σύγχρονός μας καθηγητής του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου και Bochum της Γερμανίας Cicerone Poqhirc, ο οποίος στους παράγοντες εκλατινισμού, πλην των δημοσίων δρόμων, που προαναφέρονται και από τον Dubuisson, συγκαταλέγει τον στρατό, το εμπόριο και τις οικονομικές δραστηριότητες, τη ρωμαϊκή διοίκηση και τη διάδοση του χριστιανισμού, τον εκχριστιανισμό. Η ισχύς και η εφαρμογή τους παρατηρούνται προ πάντων μετά την ίδρυση της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονία, η οποία συμπεριλαμβάνει Θεσσαλία, Ήπειρο, κ.α. Κατά τον ίδιο Ρουμάνο επιστήμονα, η έναρξη της λατινοφωνίας σε χώρο ελληνικό εγκαινιάζεται πολύ ενωρίτερα, το 229 π.Χ., όταν Ρωμαίοι και Έλληνες των παραλίων της ενιαίας Ηπείρου και των παρακειμένων Ιονίων νησιών συμπράττουν στρατιωτικά προς απόκρουση ιλλυρικών επιδρομών, βλαπτικών και για τους δύο λαούς, Έλληνες και Ρωμαίους. Η δε σύμπραξη καθιστούσε επιτακτική και απαραίτητη τη στοιχειώδη μύηση των Ελλήνων στη λατινική στρατιωτική ορολογία για την αποτελεσματική πραγμάτωση της συμμαχικής επιχειρήσεως.
Επομένως περίτρανα αποδεικνύεται η αυτοχθονία των Βλάχων, παραδεκτή δε και από διακεκριμένους εκπροσώπους της ρουμανικής επιστήμης, π.χ. τους A. D. Xenopol, A. Philippide, Y. Parvan, T. Papahagi, R. Vulpe, A. Procopovici, Th. Capidan… Ο δε τελευταίος, αφού είχε μεσουρανήσει ως πρωταγωνιστής της ρουμανικής προπαγάνδας, κατά τα τέλη της ζωής του έφθασε και σε αντιδικία με τον καθηγητή του στο Πανεπιστήμιο Λειψίας G. Weigand, πασίγνωστο μίσθαρνο όργανο! Μεταξύ δε των επιστημόνων άλλων χωρών, οι οποίοι υποστηρίζουν την αυτοχθονία των Βλάχων, συγκαταλέγονται και οι R. Pinon, Wace – Thompson, L. Niederle, Fr. Taillez, T. Vukanovic, M. Sivignon, A. Failler, P. Lemerle… Επιπρόσθετα ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου και ακαδημαϊκός Ν. Jorga, ιχνηλατώντας στην Πολωνία τους αποδήμους Βλάχους της Αλβανίας έχει αποκαλύψει με την έρευνα στα Πολωνικά Αρχεία, ότι στις τοπικές πολωνικές αρχές, κατά τον 19ο αιώνα, οι Βλάχοι Βορειοηπειρώτες μαζί με το επάγγελμα, που ασκούσαν, δήλωναν συνάμα ότι είναι Έλληνες!
Οι απόδημοι Βλάχοι, κατά τον T. Stoianovich, και στις άλλες χώρες ταυτίζονται με τους Έλληνες, ακόμη και στη Ρουμανία, όπου η λέξη Κουτσόβλαχοι σημαίνει Έλληνες, σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό C. C. Giurescu και τον βυζαντινολόγο P. Nasturel. Τα πορίσματα άλλωστε της ρουμανικής διεπιστημονικής έρευνας απομακρύνουν τους Ρουμάνους από τη χερσόνησο του Αίμου. Συγκεκριμένα, κατά τον Ρουμάνο γεωγράφο J. Haikin, η Ρουμανία δεν είναι χώρα βαλκανική, καθώς και η ρουμανική γλώσσα, κατά τον Ρουμάνο καθηγητή του Πανεπιστημίου Κοπεγχάγης Eugene Lozovan. Κατά δε τον Joan Mitrea, η εθνογένεση του ρουμανικού λαού έλαβε χώραν στην καρπαθιο-δουναβική περιοχή, η οποία συμπίπτει με το έδαφος της αρχαίας Δακίας. Ο δε N. Jorga ως πολιτικός, υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός της Ρουμανίας, τονίζει στον Αλέξανδρο Παπαναστασίου ότι οι Ρουμάνοι δεν έχουν τίποτε στα Βαλκάνια. Εν τέλει ο πρώτος ηγεμόνας των Ηνωμένων Παραδουναβίων Ηγεμόνων, δηλαδή της Ρουμανίας, αποστομώνει τους προπαγανδιστές των ημερών μας και μόνο με τον τίτλο συγγραφής του: Alexandru Stourdza, Η Ρουμανία δεν ανήκει στην καθ' αυτήν βαλκανική χερσόνησο ούτε ως έδαφος ούτε ως φυλή ούτε ως κράτος (Βουκουρέστι 1904).
Οι Βλάχοι του Δυρραχίου
Αλλά το ίδιο έτος, 1904, επικειμένης της Απογραφής του Χιλμή πασά, κατέφθασε από τη Ρώμη ο Ρουμάνος διπλωμάτης N. Burileanu στο Δυρράχιο, με μοναδικό σκοπό τον πειθαναγκασμό των Βλάχων να απογραφούν ως… Ρουμάνοι! Ωστόσο, σύμφωνα με τις αρχειακές πηγές, τις οποίες διερεύνησε η Ελευθερία Νικολαΐδου, «οι βλαχόφωνοι των Τιράνων πιστοί στην ελληνική ιδέα, με σθένος απάντησαν ότι τίποτε το κοινό δεν συνέδεε τη Ρουμανία μ' αυτούς, οίτινες στερρώς εχόμενοι των πατρώων, δεν θα επιτρέψωσι σκάνδαλα και ζιζάνια και ότι αι υποσχέσεις αυτού περί ιδρύσεως σχολής με πολλάς γλώσσας, και Εκκλησίας μεγαλοπρεπούς και προστασίας ισχυράς υπό την αιγίδα της Ρουμανίας, σκοπούσης, ως είπε, να συστήση και Προξενείον εν Δυρραχίω, δεν δύνανται να μειώσωσι την απεριόριστον αγάπην των προς την Ελλάδα. Πρόσθεσαν επίσης πως κάθε απόπειρα δελεασμού τους με χρήματα ή άλλα μέσα θα ναυαγούσε, όπως είχε γίνει στο παρελθόν. Ακόμη και αυτή η βία αν χρησιμοποιόταν από τους βέηδες της περιοχής, όπως είχε γίνει πριν πέντε χρόνια, ύστερα από συμφωνία των βέηδων με τη ρουμανική κυβέρνηση δεν θα απέδιδε».
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Σορβόννης V. Berard σε συγγραφή του μεταφρασμένη και στην ελληνική γλώσσα από το 1987, αναφέρεται στον Ελληνισμό του Δυρραχίου δίνοντας τις επόμενες πληροφορίες: «Σε όλα τα υπαίθρια καφενεία μιλούν ελληνικά. Το Δυρράχιο ήταν το φυσικό τους (των Βλάχων) λιμάνι για τις σχέσεις με τον Αγκώνα, τη Ραγούζα ή τη Βενετία». Συμπληρώνει δε ότι έναν αιώνα μετά την ελληνική επανάσταση το Δυρράχιο «παραμένει κουτσοβλαχικό λιμάνι». Σε άλλο σημείο της συγγραφής του ο Berard αποκαλύπτει: «Η βλάχικη συνοικία του Ελβασάν, όπως και η άλλη του Πεκίνι, σημειώνει κι αυτή ένα σταθμό στον μεγάλο εμπορικό δρόμο των Βλάχων από την Πίνδο στο Δυρράχιο. Οι Βλάχοι αυτοί έχουν δική τους εκκλησία, τη δική τους γλώσσα και τα δικά τους σχολεία […]. Ελληνικός ο κλήρος τους, ελληνική η λειτουργία τους […]. Και στα δυο τους σχολεία, αρρένων και θηλέων, η διδασκαλία γίνεται στα ελληνικά οι ίδιοι μιλούν βλάχικα στην συνοικία τους και ελληνικά ή αρβανίτικα στο παζάρι. Κι αυτοί επίσης στέλνουν σπουδαστές στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Κοντολογίς έχουν ελληνική συνείδηση και δηλώνουν Έλληνες».
Ο Ευαγγελής Ζάππας
Μάλιστα ως Έλληνες αγωνίσθηκαν ήδη κατά τα προεπαναστατικά κινήματα και ομόθυμα κατά την μεγάλη εθνική επανάσταση. Ιδού τι γράφει ο Ευαγγέλης Ζάππας: «Από το 1821 μέχρι το 1830 εδούλευσα πιστότατα την πατρίδα μου στρατιωτικώς. Πάντα υπό την οδηγίαν του μακαρίτου Μάρκου ΜΠΟΤΣΑΡΗ σ' όλους τους πολέμους του Σουλίου μέχρι τελευταίως της Σπλάντζας με τον Λάμπρον ΒΕΪΚΟΝ και τον Βας. ΖΕΡΒΑΝ. Μετέπειτα απέρασα εις τα Σάλωνα υπό την οδηγίαν του Πανουρία και Ι. Γκούρα. Εις όλους τους πολέμους της Αν. Ελλάδος, Βασιλικών, Θερμοπυλών, Νευρόπολιν, Πατρατζικίου, Αϊτού, Γραβιάν και εσχάτως της Αμπλιανής υπό την οδηγία του αθανάτου καπ. Κίτσου Τζαβέλλα, επικεφαλής όλων των βλαχοχωρίων του Σαλώνου με βαθμό ταξιάρχου της ενεργείας και τελευταίως επικεφαλής των στρατιωτών μου και των στρατιωτών του Ν. Πανουρία […] και διαλύσαν αυτού του πολέμου απέρασα εις Πελοπόννησον μέχρι της ελεύσεως του Ι. Καποδιστρίου… Και μάρτυρας δε τούτου επικαλούμαι αυτούς τους πολλά ολίγους τους εκ του επαναστατικού πολέμου σωθέντας ήρωας […] με τους οποίους εσυμπολεμήσαμεν εις αυτάς τας μάχας θάπτοντας συγγενείς και στρατιώτας, βάφοντας πέτρες και την γη με το αίμα μας υπέρ της ελευθερίας της φιλτάτης ημών πατρίδος, και μετά το τέλος όλων αυτών ήλθα εδώ εις Βουκουρέστιον μετερχόμενος το εμπόριον και αενάως βοηθών και συνδράμων τους εδώ πτωχούς και αδυνάμους Έλληνας…».
Λοιπόν, αυτός ο Βορειοηπειρώτης Βλάχος, Ευαγγέλης Ζάππας, δεν είναι Έλληνας, επειδή χρησιμοποιούσε ίσως και δεύτερη προφορική λαλιά, ένα λατινογενές γλωσσικό ιδίωμα, τα Βλάχικα, κατάλοιπο μακραίωνης ρωμαιοκρατίας, όταν άλλως τε επίσης ακραιφνέστατοι εθνικά Συνέλληνες στο διάβα των αιώνων έχουν τουρκοφωνήσει, σλαβοφωνήσει, αλβανοφωνήσει, ιταλοφωνήσει, ενώ η συνείδησή τους διαφυλάχθηκε εθνικά ολοζώντανα ελληνική και εντελώς αλώβητη; Στην περίπτωση του Ζάππα το μεγαλείο της ελληνικότητας θριάμβευσε υπερβαίνοντας την ανθρώπινη φαντασία. Διότι ο Ζάππας δεν έχει μνησικακήσει κατά της πατρίδας του, της αιώνιας Ελλάδας, η οποία με κατάπτυστο νόμο, τον περιβόητο Περί αυτοχθόνων και ετεροχθόνων, επειδή γεννήθηκε βορειότερα των τότε συνόρων του Δομοκού, εξαναγκάσθηκε στον πικρό ξενιτεμό, όπου, όπως όλοι οι ξενιτεμένοι, γεύθηκε ατέλειωτες πικρίες με καημούς και στενοχώριες. Παρά ταύτα αποκτώντας πλούτη αμύθητα, χωρίς τον παραμικρό διστασμό στην κρίσιμη ώρα του τερματισμού της επίγειας ζωής τα διέθεσε στην πατρίδα Ελλάδα.
Άλλος Βορειοηπειρώτης Βλάχος το 1897, στον αποκαλούμενο πόλεμο της Ντροπής, έσωσε την τιμή των ελληνικών όπλων και της πατρίδας του. Κατά τον Παύλο Μελά, πολεμιστή του '97, «Ο Κωνσταντίνος Σμολένσκης μάχεται σαν λιοντάρι, όπου κι αν τον στείλουν. Όλοι οι Έλληνες πρέπει να τον λατρεύωμεν, διότι είναι ο μόνος ανώτερος εξιωματικός, που προτάσσει την γενναίαν του καρδίαν εις τον εχθρόν. Εις το Ρεβένι πολλάκις απώθησε τους Τούρκους και μόνος αυτός ήλθε εν τάξει εις τα Φάρσαλα. Πάλιν αυτός έσωσε το Βελεστίνον τρις νικήσας τους Τούρκους». Εν τούτοις στη σύγχρονή μας Ελλάδα η ελληνικότητά του αγνοείται και από διδάκτορες Ιστορίας!
Ανεπαίσθητα αναγνωρίζεται η συμβολή των Βορειοηπειρωτών Βλάχων στην ανάπτυξη της ελληνικής παιδείας. Ο Κων. Ι. Κίτσος με συγγραφή του μας υπενθυμίζει: «Τα Ζωγράφεια Διδασκαλεία από τη μια μεριά και τα περίφημα σχολεία του Αργυροκάστρου, της Κορυτσάς, της Μοσχοπόλεως, της Πρεπετής, του Λαμπόβου, της Πολύτσανης, της Σωπικής, της Δρόβιανης, του Δελβίνου, κ.τ.λ. συνολικά 360 ανδρωμένα με τις γενναίες επιχορηγήσεις των μεγάλων ευεργετών Ζάππα, Αρσάκη, Σίνα, Ζωγράφου, Μπάκα, Δούκα και άλλων, με τους 25.000 μαθητές τους, φέρανε μια πραγματική άνθηση της παιδείας και των γραμμάτων στην περιοχή, δημιούργησαν μια λαμπρή παράδοση παιδείας, μοναδική για ένα τόσο μικρό τόπο σε τέτοια εποχή». Τις παραπάνω αλήθειες παραδέχεται και ο πλέον εθνικιστής Αλβανός ηγέτης, ο πολύδραστος και πολυτιτλούχος Basri – bey, σε γαλλόγλωσσο δημοσίευμά του, στο οποίο με παρρησία και τόλμη γνωστοποιεί στην Ευρώπη επιγραμματικά τα ακόλουθα: «Αναγνωρίζουμε τον ελληνικό χαρακτήρα της νότιας Αλβανίας, όπου το υπεραιωνόβιο πολιτισμικό έργο των σχολών της κυριαρχεί ηθικά και εθνικά». Οι Βορειοηπειρώτες Βλάχοι δεν απουσιάζουν από κανένα κορυφαίο εθνικό – ελληνικό επίτευγμα, όπως η Αυτονομία της Βορείου Ηπείρου και το διηνεκώς εν ισχύι Πρωτόκολλο της Κερκύρας. Αρκεί απλούστατη και εντελώς ενδεικτική υπόμνηση του ονόματος Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος.
Η έκδοση του ΕΛΙΑΜΕΠ
Δυστυχώς το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής –συντομογραφικά ΕΛΙΑΜΕΠ- επιχορηγούμενο και από το «πλούσιο» ελληνικό κράτος, έχει εκδώσει συλλογική συγγραφή με τίτλο Ο Ελληνισμός της Αλβανίας [Αθήνα, Απρίλιος 1994, 97] διαιρώντας τους Ορθοδόξους της γειτονικής χώρας σε τέσσερες (4) εθνότητες: 1) Βλαχική. 2) Αλβανική. 3) Ελληνική. 4) Σλαβική.
Όμως ο Ζάππας δεν αισθάνθηκε… «Βλαχικής» εθνότητας ούτε ζώντας, ευδοκιμώντας, διαπρέποντας στο… Βουκουρέστι. Ένιωθε πάντοτε Έλληνας ή σωστότερα Μεγαλοέλληνας και γι' αυτό κληρονόμο της περιουσίας άφησε την Ελλάδα! Εξ άλλου ο Σίνας αλληλογραφώντας με τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια υπέγραφε σεμνότατα και εθνοπρεπέστατα ως Πρόεδρος της Αδελφότητας των Γραικο-Βλάχων Βιέννης!
Αυτή η παντελώς απαράδεκτη επιστημονικά περικοπή της εκδόσεως του ΕΛΙΑΜΕΠ, αποδιδόμενη σε καθηγητή πανάσχετο, παρώθησε προ της Απογραφής στην Αλβανία επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Ρουμανικής Δημοκρατίας με την προσδοκία υπομνήσεως της «ρουμανικότητας» των Βλάχων της γειτονικής χώρας. Αλλά αποχώρησε ανεξεταστέος ο ξένος επίσημος επισκέπτης. Διότι ο Αλβανός Ekrem Vlora σε προγενέστερο δημοσίευμά του έχει διακηρύξει ότι οι πρόγονοι των Αρβανιτοβλάχων υπήρχαν σ' αυτόν τον χώρο αιώνες προ του εκρωμαϊσμού των Δακών, προγόνων του Ρουμάνου Προέδρου.
Επιπρόσθετα άλλο ελληνικό ίδρυμα, το Κέντρο Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων (ΚΕΜΟ), επίσης επιχορηγούμενο από το «πλούσιο» ελληνικό κράτος και όχι μόνον, χαλκεύει μειονότητα Βλαχική στην Ελλάδα, μολονότι αρκούντως πρωτύτερα ο Γερμανός καθηγητής του Πανεπιστημίου Mnnheim H. Richter αποκλείει μειονοτικό χαρακτηρισμό και πιστοποιεί ότι οι Βλάχοι έχουν απόλυτα ελληνική ταυτότητα. Συνάμα δε στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούν και οι έρευνες του Βουλγάρου ανθρωπολόγου Peter Boev, κατά τον οποίο οι Έλληνες Βλάχοι δεν διαφέρουν ανθρωπολογικά από τους γειτονικούς τους μη βλάχικους πληθυσμούς του ελλαδικού χώρου. Με τον ξένο επιστήμονα συμφωνεί και ο ομόλογός του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Θεόδωρος Κ. Πίτσιος, κατά τον οποίο «-Βλάχοι –Σαρακατσάνοι και Ηπειρώτες- χαρακτηρίζονται από κοινούς ανθρωπολογικούς τύπους και την ίδια ανθρωπολογική σύνθεση».
(Οι ενδιαφερόμενοι για τεκμηρίωση πληρέστερη Βλ. Ευρετήρια ονομάτων στην τετράτομη συγγραφή Αχ. Γ. Λαζάρου, Ελληνισμός και λαοί νοτιοανατολικής (ΝΑ) Ευρώπης, Αθήνα 2009-2010).
proinoslogos.gr
