Η πρώτη επίσημη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης για το νέο ΕΣΠΑ και το ΠΕΠ Ηπείρου, που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στα Γιάννενα, έφερε και πάλι στο προσκήνιο το βασικό ερώτημα αν οι διαθέσιμοι χρηματοδοτικοί πόροι της νέας προγραμματικής περιόδου επαρκούν για την κατασκευή των αναγκαίων για την περιφέρειά μας μεγάλων οδικών αξόνων.
Του Αντώνη Μπέζα (*)
Στο νέο ΕΣΠΑ 2021- 2027 συνολικού προϋπολογισμού 26,2 δις, υπάρχουν 7 τομεακά (με προϋπολογισμό 18 δις) και 13 περιφερειακά προγράμματα (με προϋπολογισμό 8,2 δις) όπως το ΠΕΠ Ηπείρου. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο δράσεις και πολιτικές που σχεδιάζονται από κάτω προς τα πάνω. Οι ίδιοι οι δυνητικοί δικαιούχοι, όπως η Περιφέρεια Ηπείρου, διαμορφώνουν τους άξονες και τις προτεραιότητες κάθε περιφερειακού προγράμματος. Σε αντίθεση με το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης έχει σχεδιαστεί από πάνω προς τα κάτω. Περιλαμβάνει δηλαδή ονοματισμένα έργα και γνωρίζουμε εξ αρχής τι ακριβώς έχει αποφασίσει μέχρι τώρα η κυβέρνηση.
Το νέο ΠΕΠ Ηπείρου, που είναι δομημένο σε επτά στόχους (ενίσχυση της περιφερειακής οικονομίας, προώθηση της αειφορίας, βιώσιμη αστική κινητικότητα, υποδομές κινητικότητας, υποδομές κοινωνικής συνοχής, βιώσιμη χωρική ανάπτυξη και τεχνική βοήθεια ΕΚΤ και ΕΤΠΑ), αποτελεί το νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα της Ηπείρου και φέρνει πόρους ύψους 426 εκατ. ευρώ που είναι αυξημένοι κατά 26% σε σχέση με το ΠΕΠ της προηγούμενης περιόδου 2014-2020.
Τα χρήματα που προβλέπονται για τα οδικά έργα στο νέο ΠΕΠ είναι 38 εκατομμύρια και με δεδομένο ότι στην Ήπειρο δεν έχουν ακόμη κατασκευαστεί βασικές οδικές υποδομές, είναι όντως λίγα! Εδώ όμως υπάρχει ένα καλό και ένα κακό νέο:
Το καλό νέο είναι ότι έργα που χωροθετούνται στην Ήπειρο μπορούν να χρηματοδοτηθούν και από άλλες πηγές όπως τα τομεακά προγράμματα του ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Για παράδειγμα, η ολοκλήρωση του βόρειου τμήματος του Ε65 χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το κακό νέο είναι ότι για τα περισσότερα από τα μεγάλα οδικά έργα που έχει ανάγκη η Ήπειρος δεν υπάρχει η απαιτούμενη μελετητική ωριμότητα ώστε να ενταχθούν στο προσεχές μέλλον σε χρηματοδότηση και να δημοπρατηθούν!
Εκτός από τον οδικό άξονα Ιωάννινα- Κακαβιά, που όπως έχει ανακοινωθεί η κατασκευή του θα χρηματοδοτηθεί από το τομεακό πρόγραμμα «Μεταφορών» 2021-2027του Υπουργείου Υποδομών και η τελική του μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το ΠΔΕ, η σύνδεση της Ιόνιας Οδού με την Πρέβεζα «ήλθε» από το Υπουργείο Υποδομών στην Περιφέρεια με ανελλιπείς και μη εγκεκριμένες μελέτες ενώ για τον παραλιακό άξονα Ηγουμενίτσας- Πρέβεζας, εκτός από το τμήμα από τον κόμβο Πάργας μέχρι τον Μεσοπόταμο, δεν υπάρχουν μελέτες. Αν αυτά τα δύο αυτά έργα αναληφθούν από την Περιφέρεια ως προς την κατασκευή, πέραν του ότι θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση των μελετών, οι «πενιχροί», όπως ανέφερα προηγουμένως, πόροι του ΠΕΠ Ηπείρου για οδικές υποδομές δεν επαρκούν. Εκτός αν πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από άλλο πρόγραμμα, καθώς ο κ. Σκυλακάκης σε πρόσφατη επίσκεψή του στα Ιωάννινα αναφέρθηκε γενικώς σε δύο νέα οδικά έργα συνολικού ύψους 58 εκατ. ευρώ (34+24) που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης και τα οποία δεν ανακοινώθηκαν.
Όσον αφορά στον οδικό άξονα Λιμάνι Ηγουμενίτσας- Μαυρομάτι (υπενθυμίζω ότι ο δρόμος Πρέβεζα- Ηγουμενίτσα – Άγιοι Σαράντα Αλβανίας είναι ευρωπαϊκό δίκτυο), προκηρύχθηκαν πρόσφατα από την Εγνατία Οδό ΑΕ οι οριστικές μελέτες στις οποίες ελπίζω να συμπεριλαμβάνεται ο περιφερειακός της Ηγουμενίτσας.
Η απαράδεκτη ολιγωρία, από πλευράς Θεσπρωτίας, να διεκδικηθεί έγκαιρα και να προβληθεί η αναγκαιότητα αυτού του σημαντικού έργου, που έπρεπε να αποτελεί τον πρώτο κάθετο άξονα της Εγνατίας Οδού, ενέχει τον κίνδυνο όταν ολοκληρωθούν οι μελέτες να μην υπάρχουν χρήματα για την κατασκευή του στο τομεακό πρόγραμμα «Μεταφορών» ενώ δεν συμπεριλαμβάνεται στα μέχρι τώρα ονοματισμένα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αυτός είναι ο λόγος που εδώ και καιρό υποστηρίζω ότι στο πλαίσιο της παραχώρησης του Λιμένα Ηγουμενίτσας δεν πρέπει να τίθεται προς την κυβέρνηση μόνο το θέμα της χερσαίας ζώνης αλλά και το μεγάλο θέμα της κατασκευής του οδικού άξονα Περιφερειακός Ηγουμενίτσας- Μαυρομάτι Σαγιάδας και να ζητείται η ένταξή του σε πρόγραμμα χρηματοδότησης!
(*)Ο Αντώνης Μπέζας είναι πρώην υπουργός και βουλευτής Θεσπρωτίας
