Πριν από περίπου 150 χρόνια, στο κελάρι ενός εγκαταλελειμμένου σπιτιού στη Γλαβενίτσα (σημερινό Ballsh) βρέθηκε καταχωνιασμένη μία περίεργη «κουβέρτα» διαστάσεων 2,12m x 1,14m.
Δεν επρόκειτο για σκεπαστό, ήταν κάτι πιο σπουδαίο, πάνω του ήταν κεντημένοι 250 σταυροί και 194 λουλούδια ενώ στο κέντρο ο νεκρός Χριστός περιτριγυρισμένος από άλλες μορφές, αμέσως μετά την Αποκαθήλωση Του. Πολύχρωμα νήματα αλλά αυτό που κυριαρχεί είναι το αργυρό με επάλειψη χρυσού.Αυτοί που το ανακάλυψαν το παρέδωσαν στην (οικία) Μητρόπολη του Βερατίου αφού οι θρησκευτικές παραστάσεις και τα ελληνικά γράμματα που είχε πάνω του σου έδιναν να καταλάβεις πως επρόκειτο για κάποιο Ορθόδοξο κειμήλιο.
ΟΙ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΚΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ
Αυτός που πρώτος μελέτησε και διάβασε τις επιγραφές του Επιταφίου, ήταν ο σπουδαίος λόγιος Βυζαντινολόγος Αθανάσιος Παπαδόπουλος – Κεραμεύς (1856-1912).
Ο Θεοφάν Πόπα (Ελμπασαν 1917-1985), με βάση την προαναφερθείσα μελέτη, δημοσίευσε την επιγραφή του Επιταφίου η οποία έχει ως ακολούθως:
+ Επληρωθη ο πανσεπτος και θηος αε/ρας της Υπεραγιας Θεοτοκου της ασαλευτου δη εξοδου και κοπου του πανηεροτατου επισκοπου Καληστου Γλαβενηντζης και Βελ(λ)αγραδον εν μηνη μαρτηο ΚΒ ετος ΣΤΩΠΑ (6881=1373)
+ Ζωης ο κρατων φευ πος θνησκης απνους νεκης. Επη της αυθεντηας του ηψηλοτατων αυθεντων Σερβηας και Ρομανιας και πασης Αλβανου και αυταδελφου Γεωργηου και Μπαλσα
+ Χειρ Γεωργηου του Αρηανητη και Χρησοκλαβαρη
Ο Επιτάφιος παρέμεινε στη Μητρόπολη Βερατίου για αρκετά χρόνια όπου το επισκέφτηκαν αρκετοί μελετητές.
Το 1974 μεταφέρθηκε για κάποια έκθεση στο Παρίσι. Οι γαλλικές αρχές πρότειναν στην τότε (κομουνιστική) Αλβανία να αφήσει τον Επιτάφιο σε μουσείο της Γαλλίας, εναντι του ποσού των 2.4 εκ. δολαρίων αλλά η αλβανική πλευρά αρνήθηκε.
Το 1981 μεταφέρθηκε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Τιράνων όπου εκτίθεται μέχρι και σήμερα.
Λεωνίδας Παππάς
