Ανησυχία εκφράζεται στην Αθήνα ότι ο Φρέντι Μπελέρης, ο εκλεγμένος (αλλά χωρίς να του έχει επιτραπεί να ορκιστεί, καθότι είναι προφυλακισμένος από τις 13 Μαΐου) δήμαρχος Χειμάρρας, μπορεί να εκπέσει του αξιώματός του από ώρα σε ώρα, ως φυσικό επακόλουθο της μεθόδευσης που εφαρμόζει το τελευταίο τρίμηνο η κυβέρνηση του Εντι Ράμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο αυριανό άτυπο δείπνο με τους ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων προσκλήθηκε ο Αλβανός πρόεδρος Μπαϊράμ Μπεγκάι και όχι ο Ράμα, καθώς εκκρεμεί η υπόθεση Μπελέρη. Ο Μπεγκάι δεν αποδέχθηκε την πρόσκληση, στοιχείο που φαίνεται ότι επιδεινώνει περαιτέρω το κλίμα ανάμεσα στις δύο πρωτεύουσες. Η Αθήνα θέλησε άλλωστε να δείξει με την πρωτοβουλία της αυτή, στην οποία έχει προγραμματιστεί να συμμετάσχει και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι ο δρόμος της ένταξης στην Ε.Ε. για τους γείτονες εξακολουθεί να περνάει από την Ελλάδα – μήνυμα που στην παρούσα φάση απευθύνεται πρωτίστως προς την πλευρά των Τιράνων.
Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας φέρεται να είχε προσφέρει παρασκηνιακές διαβεβαιώσεις στην ελληνική πλευρά αμέσως μετά τις δεύτερες ελληνικές εκλογές ότι «η υπόθεση Μπελέρη θα διευθετηθεί». Σήμερα γίνεται αντιληπτό ότι ενδέχεται απλώς να μπλόφαρε για να κερδίσει χρόνο, έτσι ώστε να κλείσουν τρεις μήνες προφυλάκισης και να περάσουμε στο επόμενο στάδιο που είναι η αυτόματη έκπτωση του Μπελέρη από το αξίωμα. Σύμφωνα με τον αλβανικό δημοτικό κώδικα, ένας δήμαρχος είναι υποχρεωμένος να έχει διεύθυνση κατοικίας εντός των ορίων του δήμου του. Πλέον ο Φρέντι Μπελέρης έχει διεύθυνση τη διεύθυνση των φυλακών Αυλώνα όπου κρατείται, γιατί κάθε κρατούμενος μετά την παρέλευση τριμήνου ως φυλακισμένος αποκτά τη διεύθυνση του κέντρου κράτησης. «Τεχνικά», σύμφωνα με νομικές πηγές, το τρίμηνο συμπληρώνεται σήμερα Κυριακή 20 Αυγούστου. Κατά συνέπεια, το αλβανικό υπουργείο Εσωτερικών μπορεί από αύριο να ισχυριστεί ότι ο Μπελέρης δεν μπορεί να ορκιστεί δήμαρχος αφού δεν κατοικεί στα όρια του δήμου του και αυτομάτως να εκπέσει του αξιώματος.
Η διαδήλωση
Η σκλήρυνση της στάσης της Αθήνας που εκδηλώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με τη διαδήλωση υπέρ του Μπελέρη, στην οποία έλαβαν μέρος ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, σε συνεννόηση με το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών, είχε ως στόχο να μεταφερθεί στον Εντι Ράμα το μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποδεχτεί μια τέτοια μεθόδευση χωρίς να εγείρει ζήτημα για την ποιότητα της δημοκρατίας στην Αλβανία. «Η δημοκρατία δεν φυλακίζεται», είπε ο Κώστας Μπακογιάννης, υπονοώντας ότι η Ελλάδα θα καταγγείλει την Αλβανία στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα επηρεάσει αρνητικά την προσεχή έκθεση για τα Βαλκάνια που αναμένεται τον Οκτώβριο. Ο επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς, που συμμετείχε στη διαδήλωση, δήλωσε με νόημα ότι «αυτή η υπόθεση δεν πρέπει να γίνει ανάχωμα στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Αλβανίας». Το «μήνυμα ελήφθη» στα Τίρανα, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι ο Εντι Ράμα θα αλλάξει στάση. Τι είναι αυτό που συντηρεί την εμμονή του Αλβανού πρωθυπουργού; Σε τι στηρίζεται ώστε να ρισκάρει τις έως πρόσφατα καλές ελληνοαλβανικές σχέσεις;
Στο Μέγαρο Μαξίμου βρίσκονται «πάνω στην υπόθεση» ο Μάκης Βορίδης και ο Σταύρος Παπασταύρου. Ο Βορίδης, ειδικότερα, έχει μελετήσει σε βάθος την ιστορία της διένεξης, ενώ έχει συνομιλήσει με τους νομικούς που υπερασπίζονται τον Μπελέρη. Ο εκλεγμένος δήμαρχος (και πρώην πρόεδρος της Ομόνοιας) κρατείται στη βάση μιας, όπως όλα δείχνουν, αδύναμης και προσχηματικής δικογραφίας. Υποτίθεται ότι ο συνεργάτης του, Παντελής Κοκαβέσης, που επίσης συνελήφθη και κρατείται, επιχείρησε πριν από τις εκλογές να εξαγοράσει την ψήφο 14 ψηφοφόρων με 50 ευρώ την κάθε μία. Τεκμήρια δεν υπάρχουν, παρά μόνο ένας ισχυρισμός ότι η δοσοληψία έλαβε χώρα στην τουαλέτα του τόπου συνάντησης. «Μπροστά σου ακόμη και ο Ερντογάν είναι πρωταθλητής της δημοκρατίας», ήταν η πρόσφατη δήλωση Μπελέρη μέσα από τη φυλακή απευθυνόμενος στον Ράμα. Η Αθήνα κατανοεί ότι δεν είναι πρέπον να αμφισβητείται η ανεξαρτησία της αλβανικής Δικαιοσύνης, γι' αυτό και η ρητορική έχει μετατοπιστεί ελαφρώς. «Ας αφήσουμε κατά μέρος την αποφυλάκιση, απλώς επιτρέψτε στον Μπελέρη να ορκιστεί και αυτό μπορεί να γίνει ακόμη και μέσα από τη φυλακή». Αυτό είναι σήμερα το μήνυμα της ελληνικής κυβέρνησης, πηγές της οποίας υπογραμμίζουν ότι η ορκωμοσία δεν «κολλάει» στο υποτιθέμενο αδίκημα. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει ζητήσει επανειλημμένως από την Αλβανή ομόλογό του Ολγα Τζάτσκα απλώς να επιτραπεί στον Μπελέρη να ορκιστεί. Φαίνεται όμως πως εάν γίνει αυτό, τότε ανατρέπεται ο σχεδιασμός του Εντι Ράμα.
Ο Αλβανός πρωθυπουργός φέρεται να είχε δώσει διαβεβαιώσεις στην ελληνική πλευρά ότι η υπόθεση θα διευθετηθεί.
Οι ιδιοκτησίες των ομογενών
Στον Αλβανό πρωθυπουργό καταλογίζεται ότι υποστηρίζει (ηθικά) όσους Αλβανούς μεγαλοεπιχειρηματίες θέλουν να υφαρπάξουν τους τίτλους ιδιοκτησίας των Ελλήνων, οι οποίοι ποτέ δεν έχουν διευθετηθεί επακριβώς μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Μόνο τίτλοι καλλιέργειας έχουν αποδοθεί, οι οποίοι αγοράζονται έναντι πινακίου φακής από μεγάλα συμφέροντα. Οι τίτλοι μπορούν να «μεταλλαχθούν» σε τίτλους ιδιοκτησίας και να ρυθμιστούν δικαιώματα εκμετάλλευσης στην περίφημη Ριβιέρα της Χειμάρρας μέσα από αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου της πόλης. Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, η εκλογή Μπελέρη απειλεί τα σχέδια του αλβανικού κατεστημένου. Ο Μπελέρης δεν χαίρει θαυμασμού από τους Αλβανούς. Φέρεται να είχε έστω κάποια επαφή ως 20άρης με την οργάνωση ΜΑΒΗ – Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείας Ηπείρου. Ωστόσο, εκείνο που τον καθιστά ανεπιθύμητο στα Τίρανα δεν είναι το «υπερ-πατριωτικό παρελθόν» του. Είναι το σκληρό χρήμα. Αλλά και κάτι άλλο…
Ο Μπελέρης εξελέγη με την υποστήριξη του κόμματος του πρώην πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα (βάζοντας τέλος σε μια μακροχρόνια μεταξύ τους αντιπαλότητα). Ράμα και Μπερίσα είναι ορκισμένοι εχθροί, με αποτέλεσμα η Χειμάρρα να έχει γίνει ακόμη ένα πεδίο της σύγκρουσής τους – με θύμα τον Μπελέρη. Εμπειροι περί των Βαλκανίων λένε ότι ο Ράμα «αντέχει» να παίζει ένα τόσο σκληρό παιχνίδι με την Αθήνα, διότι ο Μπερίσα είναι «ανεπιθύμητο πρόσωπο» για την Ουάσιγκτον. Στις 19 Μαΐου 2021 ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν δήλωσε ευθέως ότι ο Μπερίσα είναι ανεπιθύμητος για τις ΗΠΑ, διότι εμπλέκεται σε υποθέσεις διαφθοράς. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένες πηγές, ο Φρέντι Μπελέρης δεν διαθέτει άδεια εισόδου στις ΗΠΑ.
Ο Ράμα επικαλείται το γεγονός ότι το δικαστήριο που αποφασίζει για τον Μπελέρη είναι ανεξάρτητο. Ιδρύθηκε το 2019, κατόπιν πιέσεων των ΗΠΑ για την αναμόρφωση της αλβανικής Δικαιοσύνης. Πρόκειται για το περίφημο SPAK (Special Anti-Corruption Structure – Ειδική Δομή κατά της Διαφθοράς) που περιλαμβάνει τρία σώματα, την Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, το Εθνικό Γραφείο Ερευνας και το Ειδικό Πρωτοδικείο Διαφθοράς και Οργανωμένου Εγκλήματος. Στις 2 Αυγούστου ανακοινώθηκε ότι ο Μπελέρης θα δικαστεί για «ενεργητική διαφθορά σε εκλογές» από το Ειδικό Πρωτοδικείο. Κατά συνέπεια προεξοφλείται ότι το νέο αίτημά του για αποφυλάκιση (που θα εκδικαστεί στις 21 Αυγούστου) θα απορριφθεί.
Πρέπει να προσθέσουμε ότι η αμερικανική πρεσβεία στα Τίρανα και ιδίως η πολυπράγμων πρέσβειρα Γιούρι Κιμ, που απήλθε μόλις στις 10 Ιουλίου (και προήχθη σε βοηθό υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ με αντικείμενο την Ευρώπη και την Ασία), έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δόμηση του SPAK, αλλά και ευρύτερα στην αναμόρφωση της αλβανικής Δικαιοσύνης (και συχνά έγινε στόχος επικριτικών σχολίων από Αλβανούς αντιαμερικανούς…). Αρκεί μόνο να πούμε ότι αγγελία για την πλήρωση έξι κενών θέσεων στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο και στο Ανώτατο Εισαγγελικό Σώμα της χώρας υπάρχει αυτή τη στιγμή φαρδιά-πλατιά στην ιστοσελίδα της αμερικανικής πρεσβείας. Οσοι πιστοί προσέλθετε…
Κατά συνέπεια, ο Ράμα ρισκάρει γιατί (μάλλον πιστεύει ότι) στηρίζεται στους Αμερικανούς που έχουν τον Μπερίσα (και μαζί και τον Μπελέρη) «κόκκινο πανί». Ενα «προχωρημένο» σενάριο, που περιλαμβάνει την έκπτωση του Μπελέρη (με ή χωρίς αποφυλάκιση) και στη συνέχεια την αντικατάστασή του στη δημαρχία Χειμάρρας από έναν «μετριοπαθή» ομογενή εκτός του κύκλου Μπερίσα, έχει συζητηθεί σε κάποιες πρωτεύουσες και ίσως τελικά πραγματοποιηθεί, αλλά προς το παρόν η Αθήνα εμμένει στη στήριξη Μπελέρη και δεν θέλει σε καμία περίπτωση να το υιοθετήσει.
Παύλος Παπαδόπουλος / kathimerini.gr
