Τέλος και για φέτος στα καλοκαιρινά πανηγύρια στον τόπο μας! Το ιδιαίτερό τους είναι ότι δεν γίνονται πλέον σε χωματένια σάδια που σηκώνουν κουρνιαχτό, αλλά σε τσιμεντοστρωμένες πλατείες. Επίσης, υπήρξε υπεραυξημένη συρροή. Όλα δείχνουν πως τα πανηγύρια μας αποτελούν πλέον κίνητρο επιστροφής και επίσκεψης στα πατρώα εδάφη των απόδημών μας, κυρίως των νέων. Ωστόσο, μοιάζουν περισσότερο ως ένα ξέσκασμα, απελευθέρωση του «Είναι» του καθενός και συλλογικά, παρά εκδήλωση αγάπης και περισυλλογής για τον τόπο μας. Κατά κάποιον τρόπο δίνουν την εικόνα διονυσιακών συμποσίων. Μετά την φυγή τους όμως αφήνουν πιο έρημο τον τόπο σε εκείνους που διαμένουν εδώ και περισσότερο αξιοπρόσεκτον σε όσους το ζηλεύουν και φθονούν.
ΙΙ
Αν συγκρίνομε την ανθρωποσυρροή στα πανηγύρια μας, με εκείνη στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη Χιμάρα, στις 14 Αυγούστου για την αποφυλάκιση του Φρέντυ Μπελέρη, προκύπτει ότι και στο μικρότερο πανηγύρι, από τις δεκάδες τέτοια, μετείχαν τουλάχιστον τρεις φορές περισσότεροι Έλληνες από τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη Χιμάρα. Η σύγκριση δεν γίνεται άστοχη, αλλά για να επισημανθεί ότι το κλαρίνο έχει στο Βορειοηπειρώτη δεκαπλάσια ισχύ και βάρος σε σχέση με την πολιτική έκκληση για «εθνική συμμετοχή». Ή η εθνική υπόσταση είναι μειωμένη, ήη υπόθεση Μπελέρη δεν εκπροσωπεί σοβαρά τους Έλληνες! Και είναι ένα μήνυμα που πρέπει να λάβουν σοβαρά οι πολιτικοί.
ΙΙΙ
Σχετικά επέσυρε την προσοχή περιστατικό στο πανηγύρι της Δερβιτσάνης. Αφορά την προσπάθεια των διοργανωτών για απαλλαγή του πανηγυριού από τα γνωστά δημοτικά τραγούδια εθνικού περιεχομένου, κυρίως με σημείο αναφοράς τη Χιμάρα. (Ένα από τα τραγούδια που «απαγορεύτηκαν» πρωτακούστηκε στον τόπο μας στα τέλη του 1991 αρχές του 1992 και αποτέλεσε «το λαϊκό ιδεολόγημα» στο αναμενόμενο «εθνικό εγερτήριο» του 1992-93, που δεν ξύπνησε ποτέ. !)
ΜΙΑ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΗ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ένα τραγούδι απ αυτά που αναφέρω ερμηνεύτηκε στο πανηγύρι αλλά μετά από φασαρία . Επίσης, δεν αναφέρουμε σε όλους τους διοργανωτές και δε θέλω άπτομαι αφοσιωμένα στον τόπο μας να νιώθουν ένοχοι!
ΓΙΑΤΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΖΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ.
Προσωπικά μου θύμισε γεγονότα από τη δεκαετία του 1970 στο χώρο μας. Τότε ήταν σε έξαρση η πάλη των τάξεων που στο χώρο μας είχε επιπλέον διπλή διάσταση. Τάσσονταν κατά της Ελλάδας και κατά της θρησκείας μας, που είχε καταργηθεί με το νόμο μόλις πριν από λίγα χρόνια, το 1967.
Με κομματική εντολή λοιπόν, απαγορεύονταν τραγούδια σε γάμους και χοροεσπερίδες που απηχούσαν την Ελλάδα και την εκκλησία. Σε ένα γάμο, στο χωριό μου, στη Βόδριστα, ο γνωστός κλαρινοπαίχτης Θ. Μ., αρνήθηκε να παίξει (ως απαγορευμένα),το «Ντέλή Παπά», «Κάτω στην Άγιο Μαρίνα», «Εσύ που σέρνεις το χορό» κλπ. Τότε οι λεβέντες συγχωριανοί μου, παρά το επάγρυπνο μάτι του εντεταλμένου ασφαλίτη, τον έβαλαν στη μέση και του είπαν: «Διαλέγεις, ή τα παίζεις, ή σου σπάμε το κλαρίνο στο κεφάλι και φεύγεις !» Τα έπαιξε με ένα ποδάρι…!
ΙΥ
Χρόνια αργότερα, όταν εργαζόμουνα στην ελληνική εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αργυροκλαστρου, είχα το κουράγιο να ηχογραφήσω και να μεταδώσω στην εκπομπή το «Δέλβινο και Τσαμουριά», «Ανάμεσα τρεις θάλασσες», δλδ η Ελλάδα, «του Μάρκου Μπότσαρη», ή να φέρω στο στούντιο την κομπανία του Λευτέρη Γκιόκα που ήταν με «κακιά βιογραφία». Δικοί μας με κάρφωναν γι΄αυτά στην Κομματική Επιτροπή, δλδ στην κομμουνιστική νομενκλατούρα. Τρεις και λίγο με καλούσαν για επίπληξη, αλλά τους έβγαινα από άνω, χρησιμοποιώντας δικά τους επιχειρήματα…. Συνεπώς, τα συγκεκριμένα αυτά επικίνδυνα και «σοβινιστικά» τραγούδια, όπως και οι χοροί και οι μελωδίες του Κώστα Βέρδη, του Λευτέρη Γκιόκα, του Γιάννη Μαγκλάρα, του Ντέρου, του Μάστορα και πολλών άλλων, που απαγορευότανε γιατί ακούγονταν και στα ραδιόφωνα της Ελλάδας, δεν σταμάτησαν, δεν απαγορεύτηκαν ποτέ! (Και ασφαλώς είμαι περήφανος για το κατόρθωμα αυτό. Πρόκειται για περίπου 500 τραγούδια και χορούς που απηχούσαν την γνήσια δική μας παράδοση και μας έφερναν σε επαφή με την υπόλοιπη Ήπειρο, σε εκείνα τα ιδιαίτερα δύσκολα και σκοτεινά χρόνια. Τότε μίλησα επίσημα και για πρώτη φορά για την ενιαία λαογραφική Ήπειρο !)
Υ.
Να όμως που μετά από 33 χρόνια δημοκρατίας σε ένα πανηγύρι που θεωρείται από τα σημαντικότερα και τα μεγαλύτερα στον βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό, καταβάλλονται προσπάθειες απαγόρευσης δημοτικών χορευτικών τραγουδιών με εθνικό περιεχόμενο!!! Και είναι νέοι άνθρωποι, που σχεδόν γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος…! Κάποιες πληροφορίες λένε ότι οι διοργανωτές, επειδή έχουν σοβαρές επιφυλάξεις στο θέμα Μπελέρη, θέλησαν να αποφύγουν στο πανηγύρι την όποια παρεξήγηση και υπόνοια! Θέλω να πιστεύω ότι είναι σοβαρό σφάλμα να ταυτίζονται τέτοια τραγούδια με την υπόθεση Μπελέρη. Θεωρώ ότι και έτσι, από αρνητική πλευρά, εξυπηρετούνται εκείνοι οι στόχοι που προσδοκούν στην ηρωποίησηεθνικά του Μπελέρη ή να τον ταυτίσουν με την ένδοξη ιστορική πτυχή της Χιμάρας και του Ελληνισμού στην Αλβανία. Αυτό πάει πολύ και είναι ανυπόστατο. Οπότε και από αυτή την οπτική γωνία, η μεθόδευση απαγόρευσης είναι λανθασμένη.
Εκείνο όμως που ενοχλεί περισσότερο είναι το γεγονός ότι πριν από κάποια χρόνια τρέχαμε να συμπαρασταθούμε σε κάποιους από τους ίδιους νεαρούς διότιπροσήχθησαν στην αστυνομία, επειδή ακριβώς στο πανηγύρι της Δερβιτσάνηςχρησιμοποίησαν εθνικά σύμβολα, (Έμβλημα και λογότυπο της Αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου του 1914).
ΥΙ.
Προσθέτω ακόμα μια διαπίστωση και μια επισήμανση Γενικού Προξένου της Ελλάδας στο Αργυρόκαστρο. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι σε επίσημη εκδήλωση (κοπή της πίτας της επαρχίας Πάνω Δρόπολης) και με την παρουσία όλων των τοπικών αρχών του νομού, ακούγονταν εντελώς φυσιολογικά τραγούδια με εθνικό περιεχόμενο, ακόμα και για την ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου. Έντρομος μου είπε ότι αν αυτό συνέβαινε κάπου αλλού, θα παρέμβαινε δριμύτατα το κράτος.
Του απάντησα ότι οι αρχές, από την μία δεν μπορούν να κάνουν κάτι διότι θα προκαλέσουν σκληρή αντίδραση και από την άλλη τις βολεύει διότι επιτρέπουν να καταναλώνουμε τα εθνικά μας αισθήματα και να εκτονωνόμαστε εθνικά με τη χρήση τέτοιων τραγουδιών, που δεν οδηγούν σε καμιά επικίνδυνη εξέλιξη…
Τώρα όμως τι συμβαίνει;! Δεν το βλέπω, αλλά μήπως εισήλθαμε σε κάποια άλλη φάση…;!ΤΕΛΟΣ
Παναγιώτης Μπάρκας
