Με εσπερινό, όρθρο, θεία λειτουργία και λιτανεία τιμήθηκε το διήμερο Παρασκευή 23 και Σάββατο 24 Αυγούστου η μνήμη του πατρο-Κοσμά στο ομώνυμο Μοναστήρι του Κολικόντασι, όπου βρίσκεται ο τάφος του και το οποίο έχει ανακαινιστεί εξ ολοκλήρου από τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο.
Συμμετείχαν άτομα απ' όλες τις περιοχές της Αλβανίας, μεταξύ των οποίων και Μουσουλμάνοι, που ευλαβούνται τον πατρο-Κοσμάς, αλλά και πιστοί από την Ελλάδα (όπως Μετσοβίτες, μεταξύ των οποίων ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης και ο ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Μιχάλης Τρίτος).
Στην Θεία Λειτουργία συλλειτούργησαν ο Μητροπολίτης Απολλωνίας και Φίερι Νικόλαος, ο Μητροπολίτης Αμαντίας Ναθαναήλ και ο Επίσκοπος Βίλιδος Άστιος.
Προς το τέλος της θείας λειτουργίας έγινε περιμετρικά του καθολικού της Μονής, με επικεφαλής τους δύο Μητροπολίτες, λιτανεία της εικόνας, του σταυρού και λειψάνων του Αγίου Κοσμά, που μεταφέρονται από την Αρχιεπισκοπή Τιράνων, όπου φυλάσσονται.
Όσοι συμμετείχαν στη λιτανεία δεν την ένιωσαν σαν μια αναπαράσταση με την έννοια της απλής ανάμνησης, που δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια λειτουργία της μνήμης, αλλά ως κάλεσμα να βιώσουν ψυχικά το γεγονός της θυσίας του πατρο-Κοσμά και να αισθανθούν την παρουσία του.
Να αναφερθεί ότι το θείο λόγο κήρυξε ο αρχιμανδρίτης Κοσμάς Πρίφτης, ο οποίος αναφέρθηκε στο βίο και στο μαρτύριο του αγίου Κοσμά, τονίζοντας τον ενθουσιώδη πνευματικό αγώνα του για να ζει ο άνθρωπος ελεύθερος…
Να αναφερθεί πως στο χώρο του μαρτυρίου του Αγίου, στο χωριό Μίλγουλι της Μουζακιάς τελέστηκε εσπερινός χοροστατούντος του Μητροπολίτη Φίερι Νικολάου. Εκεί ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος το 2018 είχε στήσει επιβλητικό σταυρό.
Nα σημειωθεί ότι το μοναστήρι του Αγίου Κοσμά στο Κολικόντασι το έχτισε ο Αλή πασάς και είναι ο πρώτος ναός, που χτίστηκε προς τιμή του.
Σεβόταν τόσο πολύ τον άγιο Κοσμά, από την εποχή που τον γνώρισε και προφήτεψε γι' αυτόν ότι "θα γίνεις μεγάλος άνθρωπος. Θα κυριεύσεις όλη την Αρβανιτιά. Θα υποτάξεις την Πάργα, το Σούλι, το Δέλβινο, το Γαρδίκι και αυτή την επαρχία του Κούρτ Πασά. Θα αφήσεις μεγάλο όνομα στην οικουμένη. Θυμήσου, όμως, σε όλη τη διάρκεια της εξουσίας σου να αγαπάς και να υπερασπίζεσαι του Χριστιανούς, αν θέλεις να μείνει η εξουσία στους διαδόχους σου. Και στην πόλη θα πας, με τα κόκκινα γένια ( δεν κατάλαβε ο Αλή την προφητεία ότι θα πήγαινε το κεφάλι του ματωμένο στην Πόλη).
Μάλιστα ο σεβασμός εξελίχθηκε σε θαυμασμό, καθώς έφτασε στο σημείο να πει ότι "φέρτε μου έναν Μουσουλμάνο σαν κι αυτόν τον Χριστιανό, και να του φιλήσω τα πόδια"!
Όταν έγινε πασάς των Ιωαννίνων, χρόνια αργότερα από το μαρτύριο του πατρο-Κοσμά, και εισέβαλε νικητής στο Μπεράτι, ζήτησε να γίνει ανακομιδή των λειψάνων του αγίου.
Την κάρα του, την οποία αργύρωσε, επιχρύσωσε και τη στόλισε με διαμάντια, την ασπαζόταν συνεχώς, ενώ έφερε από το Κολικόντασι τα λείψανα του αγίου στα Γιάννινα και τα λιτάνευσε.
Μια συγκλονιστική εικόνα, που διέσωσαν ιστορικοί: Σχηματίστηκε πομπή προς το σεράι με καλόγερους, Χριστιανούς, Μουσουλμάνους καβαλάρηδες και χανούμισσες.
Μπροστά τη λειψανοθήκη γονάτισε ο Αλής, την ασπάστηκε και δάκρυα κύλησαν στα μάτια του.
Εμείς ακόμη και σήμερα δεν φαίνεται να έχουμε συνειδητοποιήσει όσο πρέπει την βαθύτερη ουσία και σημασία της ειρηνικής επανάστασης και της θυσίας του πατρο Κοσμά.
Μένουμε αναπαυμένοι σε μια χονδροειδή αντίληψη γύρω από το θέμα, ενώ μπροστά μας ανοίγεται η άβυσσος της θείας αγάπης και της θείας ελευθερίας, που υπήρξαν τα κίνητρα και της δράσης του της θυσίας του.
Και τα δύο αυτά, που κορυφώνονται και αποτυπώνονται στο Σταυρό και στην Ανάσταση του Χριστού, τα έβλεπε σαν μια νέα έξοδο των ανθρώπων από τη δουλεία της φθοράς και μια διάβαση σωτηριώδη μέσα από τα έλη κάθε είδους σκλαβιάς.
Διαχρονικά ο άγιος Κοσμάς μάς λέει ότι όσο πολλές, όσο μεγάλες, όσο σκληρές και ανυπόφορες και αν φαίνονται οι θλίψεις και οι δοκιμασίες μας, να ρίξουμε τα πάντα στον Θεό και να ελπίζουμε. Τότε θα ιδούμε πως γρήγορα θάρθουν ημέρες αισιόδοξες, θα περάσουν τα μαύρα σύννεφα, θα διαβούν τα μπουρούνια και τα χαλάζια και ο ήλιος της αγάπης του Θεού θα ελευθερώσει τη ζωή μας.
Του π. Ηλία Μάκου
