Σαφές μήνυμα πως η Ελλάδα αποδοκιμάζει τη λογική σύμφωνα με την οποία η άσκηση πολιτικής με την απειλή χρήσης βίας, με την απειλή πολέμου, μπορεί να συνιστά ισχυρό διαπραγματευτικό επιχείρημα και απορρίπτει διαρρήδην το ότι η ρητορική προκλήσεων και η διατύπωση ακραία αναθεωρητικών θέσεων μπορεί να αποτελεί εφαλτήριο για την ικανοποίηση οιασδήποτε γεωστρατηγικής φιλοδοξίας, η οποία αφίσταται κάθε έννοιας σεβασμού προς το Διεθνές Δίκαιο, στέλνει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας. Με άρθρο του στην ελληνική έκδοση του περιοδικού Economist -Ένθετο στην εφημερίδα «Τα Νέα», που τιτλοφορείται «Το στοίχημα της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο»-, ο Νίκος Δένδιας καθιστά εξίσου σαφές πως ζητήματα που άπτονται του πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας μας δεν επιδέχονται συζήτηση.
Αποτυπώνοντας τις προκλήσεις που συνδέονται με τη θέση της Ελλάδας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τονίζει πως στον πυρήνα τους βρίσκεται η εκ μέρους της Τουρκίας συστηματική πολιτική αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων εις βάρος της εδαφικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας και διακρίνει την πολιτική αυτή από έντονη ποιοτική διαφοροποίηση. «Βρισκόμαστε απέναντι στην προϊούσα κλιμάκωση μιας πρωτοφανούς αναθεωρητικής ρητορικής, απέναντι σε μια διαρκή μεθόδευση για την αντιστροφή της πραγματικότητας εκ μέρους της Τουρκίας» προσδιορίζει με σαφήνεια. Ανάμεσα σε αυτές, αναφέρει τη συνομολόγηση από την Τουρκία παράνομων και ανυπόστατων συμφωνιών, όπως τα δύο «Μνημόνια» με τη Λιβύη «που περιπλέκουν μία ούτως ή άλλως σύνθετη κατάσταση».
Σημαντική πτυχή της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης, κατά τον υπουργό Εξωτερικών, αποτελεί το Κυπριακό ζήτημα. «Οι πρόσφατες προσπάθειες της Τουρκίας για την αναβάθμιση του ψευδοκράτους διεθνώς συνιστούν μια ποιοτική διαφοροποίηση του ζητήματος» σημειώνει και διαμηνύει ότι για την ελληνική εξωτερική πολιτική, η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, εκφράζοντας τη στήριξη για μια επίτευξη δίκαιης και βιώσιμης λύσης, βασισμένης στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συμβατής με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, «μίας λύσης για τη δημιουργία δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας».
Στο άρθρο του, ο υπουργός Εξωτερικών αναδεικνύει τη σημασία της Ανατολικής Μεσογείου και τον «κεντρικό ρόλο» της Ελλάδας σε αυτή την περιοχή, υπογραμμίζοντας τη δέσμευσή της να προάγει ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον, πάντα με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο». Ειδικότερα, προτάσσει πως κρίσιμο διακύβευμα για την ελληνική εξωτερική πολιτική είναι να αναδειχθεί ότι η Ανατολική Μεσόγειος δεν είναι κυρίως θάλασσα διαφορών και αντιπαραθέσεων. Πρωτίστως, είναι θάλασσα ειρήνης, συνύπαρξης και συνεργασίας, αναφέρει και υπογραμμίζει πως πυξίδα στην πλοήγησή μας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι η επίγνωση της ανάγκης για υπέρβαση διαχωριστικών γραμμών και για προσήλωση στην αρμονική συνύπαρξη και την εποικοδομητική συνεργασία.
Εστιάζοντας έτι περαιτέρω στις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αναφέρεται στις αυξημένες προσφυγικές ροές και στο ζήτημα της αξιοποίησης των φυσικών πόρων της περιοχής, καθώς και της αναβάθμισής της εν λόγω περιοχής σε ενεργειακό κόμβο κατά τρόπο συμβατό με ζητήματα συλλογικής ασφάλειας και επωφελή για τα οικονομικά συμφέροντα όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών. Μάλιστα, εφιστά την προσοχή πως πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη πρόνοια για περιοχές στις οποίες υπάρχουν επαπειλούμενα οικοσυστήματα ή εξαιρετικού φυσικού κάλους στη Μεσόγειο, όπως για παράδειγμα οι Κυκλάδες στο Αιγαίο, με ανεκτίμητη πολιτισμική αξία, αλλά και σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα λόγω του τουρισμού. Εξάλλου, παραθέτει και τις ειδικές προβλέψεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) για την προστασία του περιβάλλοντος στην ανοιχτή θάλασσα. Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνει πως η Ελλάδα έχει αναλάβει τη διοργάνωση, το 2024, της Διεθνούς Διάσκεψης «Our Ocean Conference», μιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε το 2014 από τον τότε Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών και νυν Ειδικό Απεσταλμένο του Προέδρου των ΗΠΑ για το Κλίμα, Τζον Κέρι.
Επιπροσθέτως, αναφέρει πως σημαντικές προκλήσεις συνδέονται με τις προσπάθειες για την επίλυση του Παλαιστινιακού ζητήματος, στο ευμετάβλητο πλαίσιο της Μέσης Ανατολής. Υπογραμμίζει πως οι εξελίξεις αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τις εξελίξεις στο Ιράν, τη διαφαινόμενη προσπάθεια της Τουρκίας να προσεγγίσει το Ισραήλ και την Αίγυπτο, τις πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές της Τουρκίας στη βόρεια Συρία και το Ιράκ, σε συνδυασμό με την απειλή για χερσαίες επιθέσεις.
Είναι τα βαθιά νερά της Ανατολικής Μεσογείου τόσο ταραγμένα; Ο Νίκος Δένδιας διατείνεται πως υφίστανται εξελίξεις που επιτρέπουν περιθώρια αισιοδοξίας και ελπίδας καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι συμμερίζονται την άποψη ότι η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να γίνει πεδίο συνεργασίας και συνεννόησης. Ειδικότερα, αναφέρεται στις Συμφωνίες του Αβραάμ και στη Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, τονίζοντας πως δικαίως μπορούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό «ιστορικές». Ειδική αναφορά κάνει στη δεύτερη περίπτωση, υπογραμμίζοντας πως επιλύει ένα μακροχρόνιο ζήτημα, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Φέρει ακόμη ως ένα ιδανικό παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες μπορούν να επιλύουν τις διαφορές τους ειρηνικά, μέσω διαλόγου, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, τη Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, την οποία υπέγραψε ο ίδιος με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι. Όπως αναδεικνύει, η σημασία της έγκειται όχι μόνο στον χαρακτήρα της, ως υποδείγματος, αλλά και με στη δυνατότητα δημιουργίας ενεργειακών διασυνδέσεων ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αφρική, με στόχο τη διασφάλιση ενεργειακής αυτάρκειας.
Εξίσου σημαντική θεωρεί και τη Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία. «Η υπογραφή της οποίας, το 2020, επιβεβαιώνει την προσήλωσή μας στο Διεθνές Δίκαιο και στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, καθώς και τη βούλησή μας να συνεισφέρουμε στην περιφερειακή σταθερότητα» υπογραμμίζει.
Στην ακροτελεύτια παράγραφο του άρθρου του, ο υπουργός Εξωτερικών προειδοποιεί για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Το 2022 η διεθνής κοινότητα βρέθηκε αντιμέτωπη με μία μέχρι πρότινος αδιανόητη για τον 21ο αιώνα πραγματικότητα: Τον πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος. Οι επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στην Ανατολική Μεσόγειο, επιδρούν στους συσχετισμούς δυνάμεων που αναπτύσσονται στην περιοχή και μπορούν να ανατρέψουν εύθραυστες ισορροπίες» αναφέρει.
