Την περασμένη Τρίτη ο Έντι Ράμα ήταν στη Γερμανία, παρακαλώντας για επίσπευση της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας. Την επαύριον βρέθηκε στο Μπακού, όπου δήλωσε «ευλογημένος» που η Τουρκία είναι ο συνδετήριος κρίκος μεταξύ Αλβανίας και Αζερμπαϊτζάν. Οι κινήσεις του θα μπορούσαν να είναι τυχοδιωκτικές επιδιώξεις πλανόδιου "εμπόρου", ή καθοδηγούμενες κινήσεις σε ένα σύνθετο τοπίο ανακατατάξεων που προσδιορίζει ο εξελισσόμενος πόλεμος στην Ουκρανία.
Ο Έντι Ράμα έχει "περγαμηνές" και στα δύο σενάρια. Έχει κατηγορηθεί ότι και την εξωτερική πολιτική την έχει μετατρέψει σε ιδιωτικοποιημένο asset, αλλά κι ότι επαμφοτερίζει στον προσανατολισμό, σύμφωνα με τις ορέξεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πώς να εξηγήσεις την εξευτελιστικά δουλοπρεπή συμπεριφορά του Αλβανού πρωθυπουργού προς τον Αζέρο πρόεδρο Αλίεφ, κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του πρώτου στο Μπακού;
Ας δούμε, όμως, πτυχές του σχετικού ρεπορτάζ που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω του γεγονότος ότι αποτελούν ενδείξεις για ζυμώσεις και προσανατολισμούς. Με την άφιξη του στο Μπακού, ο Ο Έντι Ράμα οδηγήθηκε στο νεκροταφείο των Πεσόντων όπου με επίσημη τελετή κατέθεσε λουλούδια στη μνήμη τους. Πρόκειται για Αζέρους στρατιωτικούς που έπεσαν στον πόλεμο με την Αρμενία και τιμώνται σχεδόν σας μάρτυρες του Ιερού Πολέμου του Ισλάμ.
Οι εικόνες εξάλλου παραπέμπουν στο Μνημείο στο Φυσικό Πάρκο των Τιράνων, που εκβιαστικά η Άγκυρα επέβαλε στην αλβανική πλευρά, στο πλαίσιο της σχέσης εξάρτησης που έχει αναπτύξει μαζί της ο Έντι Ράμα. Πρόκειται για Αναμνηστική Πλάκα με τα ονόματα των φερόμενων σαν "Μαρτύρων της Δημοκρατίας", δηλαδή για τους Τούρκους ένστολους που στήριξαν το καθεστώς Ερντογάν το βράδυ του "πραξικοπήματος" τον Ιούλιο 2016.
Ξακάθαρα υπέρ του Αζερμπαϊτζάν
Στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση με τον πρόεδρο Αλίεφ, ο Έντι Ράμα ήταν ακόμη πιο αποκαλυπτικός. Δήλωσε ότι η Αλβανία είναι ανεπιφύλακτα στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν στη διένεξη με την Αρμενία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Δήλωσε, μάλιστα, ότι αλβανικές εταιρείες να αναλάβουν οικονομικές και κυρίως οικοδομικές δραστηριότητες στην περιοχή. Όλα αυτά, όταν η αλβανική κοινωνία είναι πολυθρησκευτική και βρίσκεται σε σύνθετο περιφερειακό περιβάλλον. Εκτός αυτών έχει βαρύνοντα ρόλο στην υπόθεση του Κοσόβου, το οποίο αποσχίστηκε από τη Σερβία, η οποία διεκδικεί περιοχές του, όπου υπάρχει ισχυρή σερβική κοινότητα. Όλα αυτά θα έπρεπε να κάνουν τον Αλβανό πρωθυπουργό πιο υπεύθυνο και μετρημένο.
Η μονομερής τοποθέτησή του υπέρ του Αζερμπαϊτζάν αφενός αποσκοπεί σε εφήμερα οικονομικά οφέλη από αδιαφανή συναλλαγή με τον πρόεδρο Αλίεφ, αφετέρου είναι υπακοή στις υποδείξεις της Άγκυρας. «Είμαστε ευλογημένοι ότι η Τουρκία είναι ο συνδετήριος κρίκος που εγγυάται τις σχέσεις μεταξύ μας» δήλωσε στην κοινή συνέντευξη Τύπου, πηγαίνοντας πολύ πιο πέρα από τον Αζέρο πρόεδρο.
Η αφοσίωση του Έντι Ράμα στον πρόεδρο Ερντογάν φαίνεται και από το γεγονός ότι ουσιαστικά τον αναδεικνύει καθοριστικό γεωπολιτικό παράγοντα από την Κασπία μέχρι την Αδριατική. Ενώ μέχρι σήμερα η στρατηγική σχέση που ο Έντι Ράμα αναπτύσσει με την Άγκυρα στηρίζονταν στο Ισλάμ (παρότι λιγότερο από τα δύο τρίτα των Αλβανών είναι μουσουλμάνοι) υπάρχουν ενδείξεις ότι υιοθετεί και παντουρκικές αντιλήψεις. Το Αζερμπαϊτζάν είναι ουσιαστικά τμήμα του παντουρκικού τόξου κι συνειρμικά από τη δήλωση Ράμα προκύπτει ότι και οι Αλβανοί γεωπολιτικά (όχι φυλετικά) μπορούν να συμπεριληφθούν στις ολοκληρωτικές αυτές αντιλήψεις.
Οι σκοτεινές συναλλαγές του Έντι Ράμα
Τα πράγματα, ωστόσο, είναι μάλλον πιο απλά. Ο Έντι Ράμα και ο πρόεδρος Αλίεφ έχουν αναμειχθεί σε επιχειρηματικές συναλλαγές που κινούνται στα όρια της νομιμότητας και ενδεχομένως εκτός. Είναι πλούσιο το ρεπορτάζ σε αλβανικά και διεθνή ΜΜΕ που φωτίζουν τέτοιες συναλλαγές στον ευαίσθητο χώρο των υδρογονανθράκων. Αζέροι επιχειρηματίες με τραπεζική εγγύηση της Κρατικής Τράπεζας του Αζερμπαϊτζάν συνεταιρίστηκαν με Αλβανούς επιχειρηματίες στην ιδιωτικοποίηση των διυλιστηρίων του Μπαλς. Το σχήμα που στήθηκε ήταν καραμπινάτη κομπίνα που επέφερε συνέπειες όχι μόνο άμεσα στην ληστρική εκμετάλλευση του εν λόγω εργοστασίου, αλλά στο σύνολο του τομέα παραγωγής, προμήθειας και εμπορίας υγρών καυσίμων στην Αλβανία.
Οι κυβερνήσεις Αζερμπαϊτζάν και Αλβανίας, βέβαια, παρείχαν όλη την εύνοια και στήριξή τους στο εν λόγω επιχειρηματικό σχήμα. Επειδή, όμως, σύμφωνα με το ρεπορτάζ υπήρξαν και εξωτραπεζικές συναλλαγές και συμφωνίες στα πρότυπα της μαφίας, η υπόθεση συνιστά –τουλάχιστον για τους καταγγέλλοντες– έγκλημα. Τα διυλιστήρια Μπάλς οδηγήθηκαν σε πτώχευση και μάλιστα οι εγκαταστάσεις ξηλώνονται και πωλούνται ως σκραπ στην τουρκικών συμφερόντων χαλυβουργία "Κουρούμ" του Ελμπασάν.
Ο ανοιχτός, ωστόσο, λογαριασμός με επιχειρηματίες στο Μπακού και με την Τράπεζα είναι που φοβίζει περισσότερο τον Έντι Ράμα. Προ έτους εξάλλου και ενώ στη Γερμανία συνελήφθησαν κατόπιν τηλεφωνικών παρακολουθήσεων τζιχαντιστές που διαπραγματεύονταν συμβόλαιο δολοφονιών στα Τίρανα για λογαριασμό των Αζέρων, ο Έντι Ράμα είχε ζητήσει τη διαμεσολάβηση του προέδρου Ερντογάν για τη διευθέτηση της υπόθεσης με τον πρόεδρο Αλίεφ.
Στην περίπτωση η κρατική πολιτική συμβιώνει και διαπλέκεται με σκοτεινές συναλλαγές σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα και ατροφικούς θεσμούς, μακριά από τους μηχανισμούς μίας οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Ενίοτε αυτές οι διαπλοκές προσδιορίζουν το αποκαλούμενο "εθνικό συμφέρον" και βέβαια τη συμπεριφορά των κυβερνήσεων, μετατρέποντας τους θεσμούς σε παρίες. Ο Έντι Ράμα ίσως είναι τυπικό παράδειγμα πολιτικού ηγέτη που ακολουθεί τέτοιες πρακτικές.
Μπέτσης Ορφέας / slpress.gr
