Η Σφαγή της Γλύνας στις 2 Αυγούστου 1943
- Ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών.
- Οι μπαλίστες με τη βοήθεια των ιταλοφασίστων καταχτητών εκτελούν 27 άνδρες του χωριού.
- Το χωριό είχε ανοιχτά τάσεις ενάντια στις τότε κομμουνιστικές ομάδες.
- Πέπλο μυστηρίου σκεπάζει ακόμα μερικές πτυχές του εγκλήματος.
Σ' αυτήν την τόσο μεγάλης σημασίας επέτειο θα πρέπει να έχουμε παλλαϊκή συμμετοχή και να επενθυμείται όχι μόνο την ημέρα αυτή.
Ο Γιώργος Γκίκας θυμάται
Στις αρχές Αυγούστου 1943 ο γερμανικός στρατός επέστρεφε από μία επιχείρηση που είχε κάνει στα εδάφη μας.
Ήταν μέρα Σάββατο και ως την Κυριακή το απόγευμα επέστρεψαν στις βάσεις τους. Οι χωριανοί μου χαρούμενοι αλώνιζαν τα στάρια τους και σε κάθε αλώνι άκουγες χαρούμενες φωνές των παιδιών και τα τραγούδια των μεγάλων. Όλοι χαίρονταν για τη νέα σοδειά.
Δυστυχώς όμως μεγάλο κακό τους περίμενε. Οι Λιμποχοβινοί και Νεπραβιστιώτες με αρχηγούς τους Νάτζο Μπελέρι και Φεχμί Κούλα, ήταν έτοιμοι για το κακό κατά της Γλύνας.
Είχαν αποφασίσει να εγκληματίσουν εις βάρος αθώων ανθρώπων. Ίσως στο έγκλημα αυτό να βοήθησε και ο δήθεν αρχηγός της τσέτας, ο οποίος δρούσε στον τόπο μας ενώ την οικογένεια του την είχε ασφαλίσει στο Δελβινάκι της Ελλάδας.
Τον Ιούλιο μήνα οι ηγέτες της μειονότητας (σ.σ. του αλβανικού ΕΑΜ) είχαν κάνει μια πλατιά συγκέντρωση στην λυκοφωλιά την Νεπράβιστα. Πήραν την απόφαση να χτυπηθεί ο εθνικισμός (σ.σ. τα παλικάρια του ΜΑΒΗ). Οι χωριανοί μου εκείνη την περίοδο αρνήθηκαν να ενταχθούν με το αλβανικό ΕΑΜ, παρ' όλες τις προσπάθειες του Λευτέρη Τάλλιου, του Α. Λάλαϊ και άλλων και πίστευαν ότι ήρθε καιρός να κερδίσουν την ελευθερία τους.
Οι μπαλίστες (Εθνικιστές Αλβανοί) ζήτησαν βοήθεια από τους Ιταλούς που έδρευαν στους Γεωργουτσάτες. Οι Ιταλοί έσπευσαν σε βοήθεια, στέλνοντας κατά της Γλύνας στρατό με όλα τα πολεμικά μέσα, οι οποίοι οχυρώθηκαν στους λόφους του χωριού.
Οι μπαλίστες με επικεφαλής τον Νέτζο Μπελέρι, αφού εκτέλεσαν 13 παιδιά από το Λιμπόχοβο, ανάμεσα τους και τον παπά Αχιλλέα Γραμματικό, κίνησαν για τη Γλύνα.
Τα παιδιά ήταν όλα των μανάδων από το χωριά μας, για τα οποία δεν έγραψε ποτέ κανένας για το βάρβαρο αυτό έγκλημα.
Τα χαράματα 2 Αυγούστου 1943 κινούν για τη Γλύνα, μπαίνουν στο χωριό με μεγάλη βαρβαρότητα καίγοντας και πλιατσικολογώντας όλα τα σπίτια του χωριού, συγκέντρωσαν όλα τα παιδιά, όσα μπόρεσαν, μάλιστα μερικά από το φόβο τους παρουσιάστηκαν μόνα τους. Η συμπεριφορά τους ήταν βάρβαρη και χυδαία. Έβριζαν και ξυλοκοπούσαν σαν να ήταν αγρίμια. Έλεγαν: «Αν δείτε το αυτί σας θα δείτε και την Ελλάδα».
Μας πήραν και μας κατηύθυναν προς το Λιμπόχοβο, χωρίς να γνωρίζουμε το που θα μας πάνε. Στον Άϊ Νικόλα της Βραχογοραντζής μας σταμάτησαν και κλωτσώντας μας ζήτησαν ντοκουμέντα. Εγώ έδωσα ένα ντοκουμέντο που είχα από το σχολείο Σερρών. Τότε κάποιος φώναξε «Greko Greko». Ήμουν τότε παιδί 18 χρονών. Δεν γνωρίζαμε που μας πήγαιναν και τι μας περίμενε. Πιστεύαμε ότι μας πήγαιναν για ανακρίσεις και πως γρήγορα θα επιστρέφαμε γιατί ήμασταν αθώοι. Ποτέ δεν πιστεύαμε ότι θα μας εκτελούσαν.
Όταν μας πήγαν για εκτέλεση στο λάκκο της Μέλενης τότε τα χάσαμε που είδαμε τα πολυβόλα στημένα και όλοι οι άλλοι οπλισμένοι. Ενώ αυτοί βρίζανε και ετοιμάζονταν να μας πυροβολήσουν, εμείς γυρίσαμε τα μάτια προς τον ουρανό και ζητούσαμε βοήθεια από το Θεό. Μέσα σε λίγα λεπτά το κάθε τι τελείωσε. Όλοι ήταν νεκροί εκτός από τους Δόση Λέκα, Ηρακλή Λέκα και Χρήστο Καραδήμα.
Εγώ γλύτωσα γιατί ο Ντίλιος Κατσούκης, αγωγιάτης, έφερνε εμπόρευμα στους Τσομαίους στο θείο μου Βασίλη Γκίκα, ο οποίος του έδινε κανένα δώρο. Εκείνη την ημέρα για να γλυτώσει το παιδί του γαμπρού του κι εμένα του ζήτησε και πήρε 50 χρυσά και 150 ναπολιόνια χάρτινα. Την τελευταία στιγμή με τράβηξε από το σωρό των αδικοσκοτωμένων και επέστρεψα να δω την οικογένεια και το χωριό μου.
Έχω την εντύπωση ότι το έγκλημα ήταν σαν αποτέλεσμα της κρυφής συνεργασίας των δύο αλβανικών κομμάτων με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Αυτό το βγάζω σαν συμπέρασμα επειδή ο Ισούφ Τσομπάνι γνώριζε για το έγκλημα και το αποκάλυψε στην Αθηνά Γκίκα και μάλιστα της είπε ότι θα την σκοτώσει αυτή και το 6χρονο παιδάκι της.
Ενώ στις 5 Αυγούστου 1943 το ΕΑΜ μας κάλεσε σε μία συγκέντρωση στο Ορεινό Πωγωνίου (Ελλάδα). Δύο επιτατραμένοι της Πανηπειρωτικής Επιτροπής (Αλέκος Τσάτης και Αλέξης Γιάνναρης), όχι μόνο δεν πόνεσαν που κλέγαμε, αλλά χλεύαζαν! Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.
Έτσι χτυπήθηκε ο εθνικισμός και επικράτησαν οι πέντε κομμουνιστές στα 50 χωριά μας...
Γεώργιος Γκίκας
Αυτόπτης μάρτυρας
ΛΑΪΚΟ ΒΗΜΑ
15 Ιουλίου - 1 Αυγούστου 2008
