Μετά από δύο χρόνια ισχυρής ανάκαμψης, οι οικονομίες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μπαίνουν σε φάση επιβράδυνσης, με το ΔΝΤ να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για Αλβανία, Σερβία και Ρουμανία.
Η περίοδος της μεταπανδημικής άνθησης φαίνεται να ολοκληρώνεται για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου («Regional Economic Outlook for Europe, October 2025»), η περιοχή μπαίνει σε φάση επιβράδυνσης, καθώς εξασθενούν οι κινητήριες δυνάμεις που τροφοδότησαν την ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια: τουρισμός, κατασκευές και εγχώρια κατανάλωση.
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι, μετά την κορύφωση της ανάκαμψης το 2023–2024, η εγχώρια ζήτηση μειώνεται, οι επενδύσεις περιορίζονται από τα υψηλά επιτόκια, ενώ η ζήτηση από τις αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει ασθενής.
Πτώση στις προβλέψεις για την ΑλβανίαΗ Αλβανία, όπως και οι περισσότερες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, αισθάνεται ήδη την πίεση. Το Ταμείο έχει μειώσει την πρόβλεψη ανάπτυξης για το 2025 από 3,8% σε 3,4%, έναντι 4% το 2024. Η αναθεώρηση αντικατοπτρίζει την εξασθένηση των τομέων που στήριξαν την ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως τον τουρισμό και τις κατασκευές.
Συνολικά, η ομάδα των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εκτός ΕΕ αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 2,8% το 2025, από 3,4% που προέβλεπε η προηγούμενη έκθεση του ΔΝΤ.
Τουρισμός και κατανάλωση σε κάμψηΗ τουριστική άνθηση που ενίσχυσε θεαματικά την οικονομία το 2023–2024 φαίνεται να εξασθενεί. Το υψηλό κόστος ζωής στην Ευρώπη και τα αυξημένα επιτόκια περιορίζουν τόσο τις αφίξεις όσο και τις δαπάνες των ξένων επισκεπτών. Ταυτόχρονα, η εγχώρια κατανάλωση επιβραδύνεται, καθώς οι πολίτες αισθάνονται την πίεση του αυξημένου κόστους χρηματοδότησης και των τιμών.
Ασθενέστερες επενδύσεις – Ανάγκη για μεταρρυθμίσειςΤο ΔΝΤ περιγράφει την περιοχή ως «περιοχή άνισης ανάπτυξης και καθυστερημένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», επισημαίνοντας ότι οι οικονομίες των Βαλκανίων εξακολουθούν να βασίζονται υπερβολικά στην κατανάλωση και τα εμβάσματα, με χαμηλή παραγωγικότητα και περιορισμένες εξαγωγές υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Για την Αλβανία, το ΔΝΤ προβλέπει σταθεροποίηση της ανάπτυξης στο 3,5–3,6% την περίοδο 2026–2027, ποσοστό κοντά στον ιστορικό μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Ωστόσο, επισημαίνει τις διαρθρωτικές αδυναμίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν:
- χαμηλή παραγωγικότητα και υψηλή μετανάστευση εργατικού δυναμικού,
- καθυστερήσεις σε θεσμικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις,
- εξάρτηση από τουρισμό και κατασκευές,
- περιορισμένη ικανότητα προσέλκυσης παραγωγικών επενδύσεων.
Στο συμπέρασμά του, το ΔΝΤ καλεί τις κυβερνήσεις της περιοχής να προχωρήσουν από τη διάγνωση των προβλημάτων στη συγκεκριμένη δράση.
Η συνταγή, σύμφωνα με το Ταμείο, περιλαμβάνει:
- πειθαρχημένες δημοσιονομικές πολιτικές,
- κίνητρα για επενδύσεις σε εξαγωγικούς τομείς,
- βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος,
- και ενίσχυση της παραγωγικότητας και της διακυβέρνησης.
Με φόντο την αβεβαιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις γεωπολιτικές εντάσεις, η πρόκληση για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι σαφής: να μετατρέψει τη βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη σε βιώσιμη, παραγωγική ανάπτυξη μακράς πνοής.
