Στην αναβάθμιση της Αλβανίας σε υψηλής σημασίας στρατιωτικό κόμβο, με εγκατάσταση υπερσύγχρονων αντιπυραυλικών συστημάτων Patriot και επιθετικών ελικοπτέρων στο έδαφός της προχωρούν οι ΗΠΑ στο πλαίσιο της αμυντικής ασπίδας που επιχειρούν να ορθώσουν στο τόξο από την Αδριατική, τα παράλια του Βορείου Αιγαίου έως και τη Μαύρη Θάλασσα. Στους νατοϊκούς στρατιωτικούς σχεδιασμούς, κομβικό ρόλο, πλην των λιμανιών της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας και (εν μέρει) της Θεσσαλονίκης, αποκτά πλέον και το λιμάνι του Δυρραχίου. Μια πρώτη δοκιμή έγινε με τη χρήση του για την αποβίβαση στρατού και εξοπλισμού στο πλαίσιο της γιγαντιαίας άσκησης «Defender Europe 21» που διεξάγεται από τις αρχές Μαρτίου στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Επτά χιλιάδες Αμερικανοί πεζοναύτες αποβιβάστηκαν στο Δυρράχιο τις τελευταίες εβδομάδες, εκ των οποίων χίλιοι και πλέον συνέχισαν για τη Βόρεια Μακεδονία, ενώ οι υπόλοιποι θα ασκούνται έως τις 2 Ιουνίου, σε στρατιωτικές βάσεις της χώρας με μονάδες του αλβανικού στρατού, στη μεγαλύτερη ξένη στρατιωτική παρουσία στην Αλβανία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Δεν επιλέξαμε τυχαία να πραγματοποιήσουμε εδώ τέτοιες στρατιωτικές ασκήσεις, καθώς η Αλβανία παρέχει μια σημαντική βάση που επιτρέπει στο ΝΑΤΟ να ανταποκρίνεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης γρήγορα και αποτελεσματικά», δήλωσε υποδεχόμενη το στράτευμα η πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Τίρανα, Γιούρι Κιμ, ενώ ο στρατηγός Ερολ Μανίρ ανήγγειλε τη μόνιμη εγκατάσταση στην Αλβανία προηγμένων αντιπυραυλικών συστημάτων Patriot και τον εφοδιασμό του αλβανικού στρατού με πολεμικά επιθετικά ελικόπτερα Black Hawk. Οι πρώτοι Patriot, όπως είπε, έχουν αναπτυχθεί ήδη στην Κουτσόβα, ενώ τα Black Hawk αναμένεται να καταφθάσουν προς μόνιμη στάθμευση εντός του 2023, «ως μέρος της αύξησης της στρατιωτικής ικανότητας» της χώρας.
Μολονότι η Αλβανία, χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, διατηρεί μικρό επαγγελματικό στρατό και δεν απειλείται άμεσα, η γεωγραφική της θέση, κυρίως το λιμάνι του Δυρραχίου, την καθιστά υπερπολύτιμο βαλκανικό προγεφύρωμα στους στρατιωτικούς χάρτες της Συμμαχίας και γίνεται η όγδοη ευρωπαϊκή χώρα που αποκτά αντιπυραυλικές συστοιχίες Patriot (η Ρωσία έχει χαρακτηρίσει απειλή την παρουσία τους στη γειτονιά της), μαζί με τις Ελλάδα, Ισπανία, Γερμανία, Πολωνία, Ολλανδία, Σουηδία και Ρουμανία. Καθίσταται σαφές ότι μαζί με τα ελληνικά λιμάνια στις ακτές του Βορείου Αιγαίου, το Δυρράχιο αναδεικνύεται στον δεύτερο πιο σημαντικό θαλάσσιο δίαυλο μετακίνησης στρατευμάτων και μεταφοράς εξοπλισμού από τη Μεσόγειο προς και από τα ενδότερα της Βαλκανικής, τη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα. Και ταυτόχρονα, όπως και η Αλεξανδρούπολη ανατολικά, θα γίνει τερματικός σταθμός εισροής αμερικανικού σχιστολιθικού αερίου στα Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη, με βάση τη σχετική σύμβαση που υπογράφτηκε πρόσφατα μεταξύ ΗΠΑ και Αλβανίας.
Οι ακτές της Αλβανίας υπήρξαν από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου «πολύφερνη νύφη» για τους ισχυρούς, καθώς ήταν και παραμένουν το βαλκανικό «παρατηρητήριο» προς τους θαλάσσιους δρόμους της Αδριατικής και της κεντρικής Μεσογείου και ταυτόχρονα δίοδος προς τα δυτικά Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη. Τώρα που οι προκλήσεις στα ανατολικά της Ευρώπης μεγαλώνουν, με τις τεκτονικές πλάκες επιρροής Δύσης, Ρωσίας, Κίνας, Τουρκίας, να συγκρούονται υπογείως από τη Βαλκανική έως και τη Βαλτική και τον κίνδυνο ανάφλεξης στο Αιγαίο υπαρκτό, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, υψώνουν (και) στρατιωτικά τείχη στο θαλάσσιο τρίγωνο Αδριατική, Αιγαίο, Μαύρη Θάλασσα. Στον άξονα Δυρράχιο-Σκόπια, Ξάνθη-Αλεξανδρούπολη, και παραπάνω στις ακτές της Ρουμανίας, από τις αρχές Μαρτίου το νοτιοανατολικό τόξο του ΝΑΤΟ ασκείται στρατιωτικά επί του πεδίου, με τη συμμετοχή στρατού, αεροπορίας, ναυτικού και την παρουσία αμερικανικής δύναμης 28.000 ανδρών και φόντο τον γκρίζο ορίζοντα στην Ουκρανία και τον Εύξεινο Πόντο, υπό τον φόβο πιθανής ρωσικής απειλής.
Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά, με προσωπικό αλλά και υποδομές, με επίκεντρο το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης απ' όπου μεταφέρονται προς και από τη Ρουμανία στρατιωτικός εξοπλισμός, ελικόπτερα, άρματα μάχης, ενώ την όλη επιχείρηση συνδράμει και το αεροδρόμιο «Δημόκριτος» της πόλης.
Η άσκηση «Κένταυρος 21»Τη Δευτέρα στο πεδίο βολής Πετροχωρίου Ξάνθης κορυφώθηκε η άσκηση «Κένταυρος 21», με τη συμμετοχή αρμάτων μάχης του ελληνικού και του αμερικανικού στρατού. Η παρουσία του πρεσβευτή των ΗΠΑ Τζέφρεϊ Πάιατ, της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων στην Αλεξανδρούπολη και την Ξάνθη, αναδεικνύει την αναβάθμιση συνολικά της Θράκης σε περιοχή γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος για το ΝΑΤΟ. «Οπως δείχνει αυτή η άσκηση, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν παρούσες στις περιοχές των Βαλκανίων και της Μαύρης Θάλασσας και θα παράσχουν βοήθεια στην αποτροπή πιθανών αντιπάλων σε υπεράσπιση των συμμάχων μας», δήλωσε ο κ. Πάιατ, ενισχύοντας τις εκτιμήσεις ότι οι Αμερικανοί εξακολουθούν να διατηρούν τα Βαλκάνια στις υψηλές γεωπολιτικές τους προτεραιότητες.
Την ίδια ώρα, στην πόλη Κρίβολακ της Βόρειας Μακεδονίας εξελισσόταν, ως μέρος της «Defender», άσκηση με σενάριο «τρόπους άμυνας σε περίπτωση επίθεσης – ανασυγκρότηση και αντεπίθεση». Σε αυτή έπαιρναν μέρος, υπό την εναέρια κάλυψη δύο ελληνικών F-16, 300 στρατιώτες της Βόρειας Μακεδονίας, η οποία σημειωτέον υπέγραψε αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ εσχάτως, 1.100 άνδρες της Εθνοφρουράς των ΗΠΑ και 20 καταδρομείς από τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, ενώ προηγήθηκε μεγάλη αεροναυτική άσκηση του ΝΑΤΟ στα παράλια της Ρουμανίας με τη συμμετοχή και των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
«Η Τουρκία μέχρι σήμερα με τα στενά του Βοσπόρου και δευτερευόντως των Δαρδανελλίων ήλεγχε απόλυτα τη διέλευση πλοίων από και προς τη Μαύρη Θάλασσα», λέει στην «Κ» ο αντιστράτηγος ε.α. και τέως επικεφαλής του νατοϊκού στρατηγείου στη Θεσσαλονίκη, Χρίστος Δρίβας. «Με την αξιοποίηση των λιμένων Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Θεσσαλονίκης (υπό προϋποθέσεις) το ΝΑΤΟ παύει να είναι αιχμάλωτο της γεωγραφίας των Στενών, τα οποία πλέον παρακάμπτονται. Η χρήση των παραπάνω λιμένων εξασφαλίζει τη μαζική, ταχεία και κυρίως απρόσκοπτη μεταφορά στρατευμάτων, οπλικών συστημάτων, υλικών και εφοδίων προς τις χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης».
Θα ήταν μάλλον παράλογο όλη αυτή η στρατιωτική δραστηριότητα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ να μην έχει ερεθίσει όχι μόνο τη Ρωσία αλλά και την Τουρκία ενώ και στην «ουδέτερη» Σερβία ακούγονται φωνές εναντίον της «κακιάς Συμμαχίας». Τους Τούρκους δείχνει να ενοχλεί κυρίως η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη και γενικότερα τη Θράκη, καθώς αισθάνονται ότι στοχεύει στην επιτήρηση και τον έλεγχο, σε ενδεχόμενη κρίση, των στενών του Ελλήσποντου, ενώ την «αναστάτωσή» τους εντείνει η διακινούμενη φιλολογία περί δημιουργίας αμερικανικής αεροπορικής βάσης στη Σαμοθράκη.
Σταύρος Τζίμας / kathimerini.gr
