Πέρασαν 30 χρόνια από την 18η Απριλίου 1994, εκείνη την πιο «μαύρη νύχτα» στα χρονικά της μεταπολίτευσης στην Αλβανία σε βάρος της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, που έμεινε γνωστή στην ιστορίαως «Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου». Η ίδρυση της Οργάνωσης «ΟΜΟΝΟΙΑ», στα πλαίσια του πλουραλισμού στην Αλβανία, την 11η Ιανουαρίου 1991, αναπτέρωσε τις ελπίδες του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Την «ΟΜΟΝΟΙΑ» την αγάπησε και την υποστήριξε από την αρχή όλος ο λαός της ΕΕΜ, συσπειρώθηκε γύρω της και στο διάστημα που ακολούθησε η οργάνωση αύξησε το κύρος και την υπόληψή της με την πολιτισμένη εμφάνιση και την δημοκρατική μορφή διεκδίκησης και προάσπισης των συμφερόντων της, όχι μόνον στα πλαίσια της Αλβανίας, αλλά και της Ευρώπης. Από την αρχή της ιδρύσεώς της επιμένει, αντιδρά, αγωνίζεται, διαμαρτύρεται για τα δίκαια του πολίτη και των μειονοτήτων.
Με καχυποψία είδαν την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και την αναβάθμισή της οι αλβανικοί εθνικιστικοί κύκλοι, οι οποίοι άρχισαν ένα οργανωμένο και μεθοδευμένο αγώνα εναντίον της μέχρι εσχάτων, διαμέσου του Τύπου, στην αρχή, κατηγορώντας την ως οργάνωση φασιστική και εθνικιστική, εξαπολύοντας έπειτα ένα κύμα βίας, τρομοκρατίας, πίεσης, ληστειών, ακόμη και άσκησης βίας με τη χρήση όπλων.
Το 1993 οι προκλήσεις του καθεστώτος κατά των Βορειοηπειρωτών εντάθηκαν πιο πολύ. Ακολούθησαν διαδοχικές παράνομες κρατήσεις στελεχών της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, δημογερόντων, αλλά και απλών πολιτών με την κατηγορία της ανάρτησης στο χώρο μας του Εθνικού μας Συμβόλου, της απαίτησης για άνοιγμα σχολείων στην ελληνική γλώσσα στις πόλεις του Αργυροκάστρου, των Αγίων Σαράντα, του Δελβίνου και στα χωριά με μεικτό πληθυσμό, για την στάση μας στον άδικο διωγμό του Αρχιμανδρίτη Μητροπόλεως Αργυροκάστρου Χρυσόστομου Μαϊδώνη, την απέλαση του Γενικού Προξένου Χρήστου Ιακώβου, χρησιμοποιώντας ακόμη και ασήμαντες ή σκηνοθετημένες αφορμές. Όλοι τους κρατήθηκαν παράνομα, κακοποιήθηκαν στα κρατητήρια, ενώ άλλοι τιμωρήθηκαν με μεγάλα χρηματικά ποσά για την «παραβίαση» του νόμου.
Αρχές του 1994 η κατάσταση στην Αλβανία ήταν πολύ ρευστή. Η τρομοκρατία κατά των Βορειοηπειρωτών κορυφώνεται.Οι προκλήσειςεις βάρος της Ελλάδος έχουν ενταθεί. Στις 10 Απριλίου συνέβη το επεισόδιο της Επισκοπής όπου δολοφονείται ένας φαντάρος κι ένας αξιωματικός. Γιατί έγινε, ποιος το σχεδίασε και σε τι αποσκοπούσαν, παραμένει ακόμα ένα αίνιγμα. Αυτό ήταν το κίνητρο για να εξαπολύσει η Αλβανία ένα κύμα βίας και τρομοκρατίας σε όλη την Εθνική Ελληνική Μειονότητα. Οι άνθρωποι της ΣΙΚ, σαν… λυσσασμένα θηρία, παρακολουθούσαν κατά πόδιδεκάδες Βορειοηπειρώτες και ειδικά τους ηγέτες της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Έτσι, κρατήθηκαν και παράνομα κακοποιήθηκαν στα κρατητήρια των περιοχών του οι: Β. Παπαχρήστος (γράφων), Γ. Γραμματέας «Ομόνοιας», Θ. Βεζιάνης, πρόεδρος «Ομόνοιας» Αργυροκάστρου, Β. Μπάγκας, αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Η φωνή της Ομόνοιας», Μ. Νταλιάνης, Κ. Κυριακού, Θ. Κυριακού, Α. Μπόμπολης, Λ. Λιάτσης και πολλοί άλλοι.
Το αποκορύφωμα της τρομοκρατίας είναι η 18η Απριλίου1994, η αποκαλούμενη «Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου». Η ώρα 22.00 δεκάδες αστυνομικοί και άνθρωποι της μυστικής υπηρεσίας, με δεκάδες κλούβες, περικύκλωσαν και εισέβαλλανσε δεκάδες σπίτια Βορειοηπειρωτών, για να τα ελέγξουν, ψάχνοντας ενοχοποιητικά στοιχεία εις βάρος τους, αναποδογυρίζοντας όλα τα πράγματα του σπιτιού, μετατρέποντάς το σε πεδίο μάχης, παραβιάζοντας και τους πιο βασικούς κανόνεςκαι νόμους για την προστασία της οικογένειας και του ατόμου. Με τον πιο χυδαίο τρόπο, με την πιο άγρια συμπεριφορά, έλεγξαν κατοικίες, συνέλαβαν ανθρώπους.
Στη φάση αυτή κλήθηκαν για ανακρίσεις γύρω στα 500 άτομα από Αργυρόκαστρο, Αγίους Σαράντα, Δέλβινο, Κορυτσά, Χιμάρα, Τεπελένι, Τίρανα, Φίερι, Αυλώνα, Πρεμετή, Κλεισούρακλπ., οι οποίοι τρομοκρατήθηκαν και πιέστηκαν να καταθέσουν με στόχο να κατηγορήσουν και να διαλύσουν την «ΟΜΟΝΟΙΑ», αλλά συνάμα να κατηγορήσουν και την Ελλάδα. Ο χρόνος μετά το απέδειξε….
Πέντε ηγέτες της Ομόνοιας, οι Θοδωρής Βεζιάνης, Βαγγέλης Παπαχρήστος, Παναγιώτης Μάρτος, Κώστας Κυριακού και Ηρακλής Σύρμος, οδηγήθηκαν στα κάτεργα των Τιράνων, για να υποστούν τα φρικτά βασανιστήρια, με τις μεσαιωνικές ανακρίσεις και με την δίκη παρωδία, την 15η Αυγούστου της ίδιας χρονιάς.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Σχεδόν το ίδιο σκηνικό βλέπουμε να επαναλαμβάνεται έπειτα από τριάντα χρόνια, με την σύλληψη και φυλάκιση του εκλεγμένου δημάρχου Χιμάρας Φρέντυ Μπελέρη. Είναι χαρακτηριστικά όσα γράφει ο πρέσβης επί τιμή κ. Αλέξανδρος Μαλλιάς στον πρόλογο του βιβλίου «Η Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία»:
«Η σημερινή αλβανικήτραγωδία, κωμωδία ή παρωδία στη Χιμάρα και ο διωγμός του κ. ΦρέντηΜπελέρη αντικατοπτρίζουν ακριβώς την πραγματικότητα και το προηγούμενο της δίκης των «5»της Ομόνοιας πριν τριάντα χρόνια. Ίδιο σκηνικό, ίδια χορογραφία, στημένο κατηγορητήριο, στημένοι μάρτυρες-πράκτορες, στημένο δικαστήριο. Επαναλαμβάνεται και σήμερα η γνωστή επωδός -την ακούγαμε καθημερινά πριν, κατά την διάρκεια και μετά την δίκη των «5» της Ομόνοιας, περί«ανεξαρτησίας της αλβανικής δικαιοσύνης».
Βαγγέλης Παπαχρήστος
