Ο Γεωγράφος Στράβων γεννήθηκε στην Αμάσεια του Πόντου περί το 67 το αργότερο ή νωρίτερα το 63 π.Χ.. Ίσως να πέθανε πριν από το 25 μ.Χ.. Πρέπει να έφτασε τα 90 χρόνια ζωής. Δεν γνωρίζουμε εάν το όνομά του (Στράβων) που σημαίνει αλλήθωρος (εκείνος που πάσχει από στραβισμό) είναι παρανόμι (παρατσούκλι) ή εάν έτσι ονομαζόταν. Στη συγγραφή των Γεωγραφικών βοηθήθηκε ιδιαίτερα από τα διάφορα ταξίδια που έκανε κατά καιρούς στη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, Ιταλία και σε άλλους τόπους. Είχε αποκτήσει ευρύτατη την κατάλυση του Μακεδονικού κράτους και την ήττα του Περσέα (και οι περισσότερες απ' αυτές ήταν των Μολοσσών) και αιχμαλώτισε εκατόν πενήντα χιλιάδες ανθρώπων.
Ρωμαίοι: Οι Ρωμαίοι στρατοπέδευσαν σε κάθε έναν από τους οικισμούς των υποταγμένων Ηπειρωτών.
Πολύβιος: Ιστορικός (202 π.Χ. – περίπου 120 π.Χ)
Αιμίλιος Παύλος: Ρωμαίος στρατηγός που κατέκτησε την Ήπειρο. Κατέστρεψε ένα ολόκληρο έθνος. Έγινε φθορά και πανωλεθρία στην Ήπειρο.
Περσέας: Ο τελευταίος Βασιλιάς της Μακεδονίας (178 – 168 π.Χ.). Ηττήθηκε από τους Ρωμαίους στην Πύδνα (168 π.Χ.). Το 167 κόσμησε τον θρίαμβο του Αιμίλιου Παύλου.
Ερήμωση της Ηπείρου
«Τότε μεν ουν, ως είπον, καίπερ ούσα τραχεία και ορών ευάνδρει ή τε Ήπειρος πάσα και η Ιλλυρίς· νυν δε τα πολλά με ερημία κατέχει, τα δ' οικούμενα κωμηδόν και εν ερειπίοις λείπεται. Εκλέλοιπε δε πως και το μανετείον το εν Δωδώνη, καθάπερ τ' άλλα».
- Τότε, λοιπόν, όπως ήδη είπα, παρόλο που ήταν τραχιές και δύσβατες και ορεινές χώρες (σ' αυτές ανήκουν ο Τόμαρος και ο Πολύανος και πολλά άλλα βουνά), η Ήπειρος ολόκληρη και η Ιλλυρία είχαν πολλούς κατοίκους. Τώρα, όμως, στις περισσότερες απ' αυτές βασιλεύει η ερημία, ενώ όσα μέρη κατοικούνται είναι απλώς χωριά ερειπωμένα. Παραλίγο μάλιστα να εξαλειφθεί και το μαντείο της Δωδώνης, σαν και τ' άλλα.
Τόμαρος: Όρος στην περιοχή της Δωδώνης.
Πολύανος: Βουνό στη δυτική Ήπειρο.
Εγνατία: «Εκ δε της Απολλωνίας εις Μακεδονίαν η Εγνατία εστίν οδός προς έω, βεβηματισμένη κατά μίλιον και καταστηλωμένη μέχρι Κυψέλων και Έβρου ποταμού. Μιλίων δ' 'εστι πεντακοσίων τριάκοντα πέντε».
- Και από την Απολλωνία ως την Μακεδονία ανοίγεται η Εγνατία οδός, με κατεύθυνση προς τα ανατολικά, μετρημένη βήμα βήμα σε κάθε μίλι της και σημαδεμένη ως τα Κύψελα και τον ποταμό Έβρο. Το μάκρος της φτάνει τα πεντακόσια τριάντα πέντε μίλια.
Εγνατία οδός: Ρωμαϊκή οδός που άρχιζε από το Δυρράχιο Επίδαμνο, περνούσε από την Πέλλα, τη Θεσσαλονίκη, τη Νεάπολη (Καβάλα) και κατέληγε στην Ηράκλεια.
Κύψελα: Αρχαία πόλη της θράκης.
Έβρος: Ο μεγαλύτερος ποταμός της Χερσονήσου του Αίμου.
Μίλιο: Ρωμαϊκό μίλιο, ισοδύναμο με 1000 διπλά βήματα.
Λιμένες, πόλεις της Ηπείρου
«Εν τούτω δ' εστί τω διαστήματι Πάνορμός τε μέγας εν μέσοις τοις Κεραυνίοις όρεσι, και μετά ταύτα Όγχησμος λιμήν άλλος… και πάλιν άλλος Κασσιόπη. Μετά δε Όγχησμον Ποσείδιον και Βουθρωτόν επί τω στόματι Πηλώδους καλουμένους λιμένος ιδρυμένον εν τόπω Χερρονησίζοντα… Έπειτα άκρα Χειμέριον και γλυκύς λιμήν, εις ον εμβάλλει ο Αχέρων ποταμός, ρέων εκ της Αχερουσίας λίμνης και δεχόμενος πλείους ποταμούς».
- Σ' αυτό το διάστημα, στο μέσον της έκτασης των Κεραννίων, υπάρχει ένας λιμένας, Πάνορμος στ' όνομα και έπειτα έρχεται ένας άλλος λιμένας, ο Όγχησμος… και ύστερα υπάρχει ένα άλλο λιμάνι, η Κασσιόπη. Μετά τον Όγχησμο είναι το Ποσείδιο και το Βουθρωτό, στο στόμιο του λιμένα που ονομάζεται Πηλώδης και είναι χτισμένο σε μια μεριά που μοιάζει με Χερσόνησο.
Πάνορμος (η): Παραθαλάσσια πόλη και λίμνη (αργότερα επίνειο της Χιμάρας).
Όγχησμος: Πόλη της αρχαίας Ηπείρου, λιμένας της Χαονίας. Από πολλούς ταυτίζεται με την πόλη των Αγίων Σαράντα.
Κασσιόπη: Πόλη και ακρωτήριο, αντίκρυ από την Κέρκυρα στην ηπειρωτική ακτή.
Ποσείδιον: Ακρωτήριο στις αρχές της Χαονίας.
Πηλώδης λιμήν: Ο λιμένας του Βουθρωτού. Σχηματίζεται από τα ακρωτήρια Σκάλα και Στύλους και περιέχει δύο μικρές λιμνοθάλασσες, στις οποίες εκβάλλουν δύο ποτάμια.
Χειμέριον (το): Λιμένας της Θεσπρωτίας. Στην ίδια περιοχή υπήρχε ομώνυμο ακρωατήριο, που σχηματιζόταν μεταξύ των εκβολών των ποταμών Θύαμη και Αχέροντα.
Γλυκύς: Το σημερινό λιμάνι στο Φανάρι της Θεσπρωτίας.
Αχέρων (ο): Ποταμός της Ηπείρου, που πηγάζει από το Σούλι, διαρρέει την πεδιάδα του Φαναρίου και χύνεται στο Ιόνιο.
Αχερουσία (η): Λίμνη που διαρρεόταν από τον Αχέροντα ποταμό. Οι αρχαίοι άνθρωποι θεωρούσαν ότι αποτελούσε την είσοδο στον Άδη.
Νίκος Υφαντής / proinoslogos.gr
