Ένας Αλβανός Πρωθυπουργός στα Σκόπια, ένας Έλληνας εκλεγμένος Δήμαρχος της Χειμάρρας, φυλακισμένος στην Αλβανία. Αυτή είναι με μία φράση η εικόνα των μειονοτικών ζητημάτων στη βαλκανική γειτονιά μας. Ο Ταλάτ Τζαφέρι, μέλος της πολυπληθούς αλβανικής κοινότητας του κράτους των Σκοπίων, ορίσθηκε υπηρεσιακός Πρωθυπουργός εν όψει των βουλευτικών εκλογών της 8ης Μαΐου. Από την άλλη πλευρά ο Φρέντυ Μπελέρης διώκεται άνευ αποδείξεων, απλώς και μόνον επειδή είναι Έλληνας Βορειοηπειρώτης και επειδή παρεμποδίζει τα σχέδια του Πρωθυπουργού Έντι Ράμα για τη Χειμάρρα.
Οι Αλβανοί εκτός Αλβανίας διεκδικούν όσα περισσότερα μπορούν. Στα Σκόπια ζητούν το 50% της εξουσίας και ήδη έχουν καταστήσει επίσημη τη γλώσσα τους. Στο Κόσσοβο αποτελούν την πλειοψηφία και ζητούν να αναγνωρισθούν ως κράτος και από εκείνα τα κράτη (όπως η Ελλάς) που δεν τους έχουν αναγνωρίσει. Αντιθέτως για τη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα εντός Αλβανίας, την ελληνική, αρνούνται ακόμη και τα στοιχειώδη δικαιώματα.
Η φυλάκιση του Μπελέρη συνεχίζεται με προκλητικές και νομικά αστήρικτες δικαιολογίες. Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει δηλώσει γραπτώς στην Ευρ. Ένωση ότι όσο διαρκεί η φυλάκιση και η αυθαίρετη δίωξη, η χώρα μας θα εμποδίζει την προενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας. Χρειάζονται όμως και άλλα μέτρα.
Να ζητήσουμε να επαναληφθεί με τρόπο αντικειμενικό και δημοκρατικό η απογραφή εθνικών και θρησκευτικών κοινοτήτων στην Αλβανία. Η απογραφή που έγινε τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2023 καταγγέλθηκε ως μη αντικειμενική. Τα αποτελέσματά της δεν θα αντανακλούν τους πραγματικούς αριθμούς.
Να καταγγείλουμε τη συνεχιζόμενη ρητορική περί Μεγάλης ή «Φυσικής» Αλβανίας, η οποία περιλαμβάνει εδάφη όλων των γειτονικών χωρών.
Να ενισχύσουμε υλικά και ηθικά τους ομοεθνείς μας στην Αλβανία και να απαιτήσουμε να σταματήσουν οι δικαστικές και πολεοδομικές αυθαιρεσίες στη Χειμάρρα και αλλού.
Για να έλθουμε τώρα στην κατάσταση στα Σκόπια. Είναι πολύ πιθανόν στις εκλογές της 8ης Μαΐου να εκλεγεί ως πρώτο κόμμα – και να κυβερνήσει με τη στήριξη αλβανικών κομμάτων- το εθνικιστικό VMRO-DPMNE, το οποίο έχει επισήμως ταχθεί κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτοί το λένε φωναχτά. Οι άλλοι που κυβερνούσαν μέχρι σήμερα (Σοσιαλδημοκρατική Ένωση) δεν το έλεγαν αλλά στην πράξη παραβίαζαν τη Συμφωνία.
Για να καταλάβουμε πόσο κακή ή ανύπαρκτη ήταν η διαπραγμάτευση της κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ το 2018, θα θυμίσω ότι η Βουλγαρία πιέζει σκληρά τα Σκόπια για να εξασφαλίσει αυτά που κατά την κρίση της θίγουν εθνικές και ιστορικές ευαισθησίες.
Υπό την πίεση του βουλγαρικού Βέτο η κυβέρνηση των Σκοπίων προέβη στις 19.7.2022 σε επίσημη δήλωση προς την Ευρ. Ένωση λέγοντας ότι η λεγόμενη «μακεδονική γλώσσα» πήρε την επίσημη μορφή της το 1945 και προήλθε από διαλέκτους που ομιλούνται εντός των σημερινών εδαφικών ορίων του σκοπιανού κράτους. Ουσιαστικά παραδέχθηκαν ότι η γλώσσα τους, την οποία δυστυχώς αναγνώρισε η Συμφωνία των Πρεσπών ως «μακεδονική», κατασκευάσθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς του Τίτο.
Επόμενο εμπόδιο είναι η βουλγαρική απαίτηση να αναγνωρισθεί στο κανονιστικό μέρος του Συντάγματος των Σκοπίων η βουλγαρική εθνότητα ως συστατική ομάδα του κράτους μαζί με τους «Μακεδόνες» και τους Αλβανούς. Απαιτούνται 80 βουλευτές επί συνόλου 120 για να εγκριθεί η τροποποίηση .
Η Βαλκανική γειτονιά μας παραμένει ασταθής.
Κωνσταντίνος Χολέβας
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 10.2.2024
