Η μετανάστευση Αλβανών στο εξωτερικό δεν είναι νέο φαινόμενο. Τεκμηριώνεται τουλάχιστον από τον 15ο και 16ο αιώνα, με την αποχώρηση μεγάλου αριθμού κατοίκων από τα εδάφη της Αλβανίας.
Παραμένει ενεργό και δίνει σημαντικές επιπτώσεις, τόσο από την άποψη των δημογραφικών στοιχείων, όσο και από κοινωνικές και οικονομικές πτυχές της χώρας. Οι χρονικές περίοδοι σχηματισμού της αλβανικής διασποράς ποικίλλουν.
Ένα ακριβές ποσοστό της αλβανικής διασποράς δεν έχει ακόμη υπολογιστεί λόγω της πολυπλοκότητας που χαρακτηρίζει αυτό το φαινόμενο.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν σήμερα από την INSTAT, στο πλαίσιο της Ημέρας της Διασποράς, το 2020, σύμφωνα με έμμεσες εκτιμήσεις, ο αριθμός της νέας διασποράς εκτιμάται σε περίπου 1,68 εκατομμύρια πολίτες στο εξωτερικό ή περίπου το 37% του συνόλου των Αλβανών πολιτών.
Τα δεδομένα από τα Ηνωμένα Έθνη και τα Στατιστικά Ινστιτούτα άλλων χωρών συμβάλλουν στην απεικόνιση των πιο σημαντικών προορισμών για τους Αλβανούς μετανάστες.
Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών για το 2019, ο αριθμός των Αλβανών μεταναστών στον κόσμο είναι περίπου 1,2 εκατομμύρια. Η Ιταλία και η Ελλάδα έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό Αλβανών πολιτών που ζουν στο εξωτερικό (περίπου 75%). Ακολουθούν οι ΗΠΑ, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, το Βέλγιο κ.λπ.
Παρατηρείται ότι ο αριθμός των μεταναστών στην Ιταλία, την Ελλάδα και τις ΗΠΑ έχει αυξηθεί εντατικά κατά την πενταετία 1990-1994 και 1995-1999, που αποτελούν την περίοδο μαζικής μετανάστευσης Αλβανών.
Κατά τα έτη 1990-1994, ο αριθμός των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα, την Ιταλία και τις ΗΠΑ αυξήθηκε κάθε χρόνο κατά περίπου 30% του αριθμού του προηγούμενου έτους. Αυτά τα ποσοστά μειώθηκαν στο 11% περίπου κατά την περίοδο 1995-1999. Μετά το 2000, ο ρυθμός αύξησης του αριθμού των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα μειώνεται γρήγορα και φτάνει σε αρνητικά επίπεδα κατά την περίοδο 2010-2019. Αυτό σημαίνει ότι, σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, ο συνολικός αριθμός Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα μειώνεται.
Ακόμη και στην περίπτωση της Ιταλίας και των ΗΠΑ, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του αριθμού των μεταναστών μειώνεται συνεχώς, φτάνοντας περίπου το 3% κατά την περίοδο 2015-2019.
Από την άλλη πλευρά, ο αριθμός των Αλβανών μεταναστών στη Γερμανία έχει αλλάξει με διαφορετικούς ρυθμούς από αυτούς της Ιταλίας, της Ελλάδας και των ΗΠΑ. Κατά τα έτη 1990-1994 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά περίπου 10% ετησίως. Στη συνέχεια, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης μειώθηκε σταθερά, φτάνοντας περίπου το 1% κατά την περίοδο 2010-2014. Μόνο μετά το 2015, ο αριθμός των Αλβανών μεταναστών στη Γερμανία άρχισε να αυξάνεται με ετήσιο ρυθμό περίπου 35%, καθιστώντας τη χώρα αυτή τον κύριο προορισμό τους. Αυτό έχει προκαλέσει το μερίδιο των Αλβανών μεταναστών στη Γερμανία στο συνολικό αριθμό των μεταναστών να τετραπλασιαστεί από 1,3% σε 4,2%.
Τα στοιχεία των τελευταίων απογραφών πληθυσμού και στέγασης, γύρω στο 2010, δείχνουν ότι 905 χιλιάδες άτομα που γεννήθηκαν στην Αλβανία ήταν μόνιμοι κάτοικοι σε 28 ευρωπαϊκές χώρες. Από την άλλη πλευρά, στατιστικά στοιχεία σχετικά με την ιθαγένεια δείχνουν ότι 962 χιλιάδες Αλβανοί πολίτες ζουν σε 15 ευρωπαϊκές χώρες.
Χώρες που μετρούν μεγάλο αριθμό Αλβανών πολιτών, καθώς και κατοίκους που γεννήθηκαν στην Αλβανία είναι: Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία και Μεγάλη Βρετανία.
Η μετανάστευση την τελευταία δεκαετία αντιπροσώπευε το 56% των ανδρών στη Γερμανία και την Ελλάδα, και το 51% των ανδρών στην Ιταλία, σύμφωνα με το ibna.
Η μετανάστευση στη Γερμανία εξακολουθεί να είναι στενά συνδεδεμένη με την απασχόληση (και τις σπουδές), η οποία υποδεικνύεται από το χαμηλό ποσοστό παιδιών. Συγκριτικά, η Ιταλία και ειδικά η Ελλάδα έχουν ευρύτερη κατανομή ηλικίας, ενδεικτική της οικογενειακής μετανάστευσης.
