Οι ηγέτες της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας συμφώνησαν να ανοίξουν τα μεταξύ τους σύνορα, ώστε να μετακινούνται ελεύθερα πολίτες, εμπορεύματα και κεφάλαια, χωρίς περιορισμούς, από την 1η Ιανουαρίου του 2023.
Ονόμασαν την πρωτοβουλία τους «Ανοιχτά Βαλκάνια» ή «μίνι Σένγκεν» και εξέφρασαν την ελπίδα ότι στο μέλλον στη ζώνη των ελεύθερων μετακινήσεων θα ενταχθούν το Μαυροβούνιο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο, που πάντως δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα για συμμετοχή στην εκκίνηση της διαδικασίας.
Προφανώς και δεν είναι κακή μια περιφερειακή συνεργασία, αν και δεν το βλέπω εύκολο λόγω των ιστορικών διαφορών που εξακολουθούν να κρατούν σε αποστάσεις τις κοινωνίες και να συντηρούν εθνοτικές εντάσεις.
Αλλο είναι το θέμα. Αποτελούν υψηλή προτεραιότητα για τους Βούτσιτς, Ζάεφ και Ράμα τα «Ανοιχτά Βαλκάνια» ή πρόκειται για μια σημειολογική κίνηση των τριών ηγετών ώστε να διαπραγματευτούν (εκβιάσουν) πολιτικά την πορεία τους προς την Ε.Ε.; Τι μπορεί να σημαίνουν οι δηλώσεις (τους), ότι «οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δεν μπορούν να περιμένουν να επιλυθούν όλα τα εσωτερικά προβλήματα της Ε.Ε., ώστε να προχωρήσει η ένταξή τους;».
Και αφού «δεν μπορούν να περιμένουν» έχουν κατά νουν αλλαγή ρότας και προς ποιες γεωπολιτικές «αγκαλιές» εγκαταλείποντας το όραμα των «Ευρωπαϊκών Βαλκανίων;».
Το τι θα κάνουν μεταξύ τους οι Ράμα, Βούτσιτς, Ζάεφ και όποιοι άλλοι θελήσουν, αν θελήσουν, να ενταχθούν στη «μίνι Σένγκεν», δεν αφορά τους Ευρωπαίους. Εκείνο που σίγουρα ενδιαφέρει τους Ευρωπαίους είναι η πορεία υλοποίησης από τις τρεις υποψήφιες χώρες των προβλεπόμενων μεταρρυθμίσεων, για τις οποίες έχουν δεσμευθεί, ώστε να ενταχθούν το συντομότερο δυνατό στην Ενωμένη Ευρώπη.
Τα περί «αποτυχίας» της Ε.Ε. να ξεκινήσει σε ορισμένη ημερομηνία ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, «λόγω εσωτερικών προβλημάτων της Ε.Ε.», που εκστομίσθηκαν με το πέρας των υπογραφών, είναι η μισή αλήθεια.
Η άλλη μισή είναι ότι οι χώρες αυτές με ευθύνη των ηγεσιών τους απέχουν από το να μπορούν να «κουμπώσουν» με τις κοινωνίες που απαρτίζουν την Ε.Ε., μολονότι (περισσότερο) για γεωπολιτικούς λόγους, οι εταίροι τις θέλουν στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι.
Αντί λοιπόν να επιζητούν εναλλακτικές, ίσως θα ήταν καλύτερο να καταβάλουν, μακριά από λαϊκισμούς και προσωπικές φιλοδοξίες, περισσότερες προσπάθειες για την εκπλήρωση των κριτηρίων, ώστε να διαβούν οι χώρες τους γρήγορα το κατώφλι της Ε.Ε. Και τότε άνθρωποι και προϊόντα των χωρών τους θα μπορούν να κυκλοφορούν και μεταξύ τους, ελεύθερα. Διότι έως τώρα οι πολίτες της Σερβίας, της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας μετακινούνται ελεύθερα στις χώρες της Ε.Ε. χάρη στη βίζα των Βρυξελλών. «Ανοιχτά» ή «Ευρωπαϊκά Βαλκάνια» λοιπόν; Οι τρεις ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν. Πατώντας σε δύο βάρκες δεν υπηρετούν τις κοινωνίες τους.
Σταύρος Τζίμας / kathimerini.gr
