Αντιγραφή της εσωτερικής πολιτικής για τον βαθύ εξισλαμισμό της κοινωνίας και του δημοσίου βίου που ασκεί το θεοκρατικό καθεστώς Ερντογάν, αποτελεί και η "εξαγωγή", ο εκτουρκισμός δηλαδή που επιδιώκει –δυστυχώς επιτυχημένα– και κάνει στην περιοχή της Βαλκανικής και όχι μόνο. Το κάνει εξαγοράζοντας τον χρήσιμο πολιτικό χρόνο των καλών σχέσεων που έχει με κυβερνήσεις, όπως του Έντι Ράμα στα Τίρανα, αλλά και στα Σκόπια, την Πρίστινα και το Σεράγεβο, επιδιώκοντας να δημιουργήσει τετελεσμένα στο πολύ πιο συνεκτικό πεδίο της θρησκείας.
Τα τετελεσμένα στο επίπεδο της θρησκείας αντέχουν και διαιωνίζονται ακόμη και στην περίπτωση που οι χώρες αυτές, υπό την έλξη της προοπτικής ένταξής τους στην ΕΕ, πιεστούν και αναθεωρήσουν τον προσανατολισμό τους προς την Άγκυρα. Απόδειξη ότι το καθεστώς του Ερντογάν έχει επιλέξει να παίξει δυνατά το χαρτί του Ισλάμ τόσο εντός της Τουρκίας όσο κυρίως στην εξαγωγή του στον ευρωπαϊκό χώρο, αποτελεί το γεγονός ότι έχει θεσπίσει θέση Ακολούθου Θρησκευτικών Υποθέσεων στις τουρκικές πρεσβείες.
Ειδικά στις χώρες της Βαλκανικής, όπου το Ισλάμ κατά την νεοοθωμανική αντίληψη του Ερντογάν εντοπίζει νοσταλγικούς οπαδούς στις τοπικές κοινωνίες σε Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη κ.α. Εκεί, ο θρησκευτικός ακόλουθος δρα, έχοντας τα προνόμια του διπλωματικού αντιπροσώπου. Πολλές φορές, μάλιστα, συμπεριφέρεται ακόμα και σαν άτυπα ισχυρότερος του πρέσβη. Κατά κανόνα είναι και θρησκευτικός λειτουργός, με αποτέλεσμα να προεδρεύει και συνάξεων σε διάφορες επετείους ή μωαμεθανικές γιορτές.
Αυτή η στρατηγική, που εξελίσσεται τουλάχιστον από το 2011, έχει στόχο να προωθήσει μια διαδικασία εκτουρκισμού των μουσουλμάνων της Βαλκανικής. Προ διμήνου περίπου έλαβε χώρα περιοδεία σε Κόσοβο και Βόρεια Μακεδονία του προέδρου της –πανίσχυρης οικονομικά και θεσμικά– τουρκικής υπηρεσίας θρησκευτικών υποθέσεων DIYANET, του διαβόητου Αλί Ερμπάς.
Εκβιασμοί προς μουσουλμανικές ηγεσίες
Σε Σκόπια και Πρίστινα έμεινε για αρκετές ημέρες. Οι εκεί επικεφαλής των μουσουλμανικών κοινοτήτων οργάνωσαν επί τούτου ειδικές συναντήσεις του Ερμπάς με όλους τους κατά τόπους μουφτήδες. Το μήνυμα ήταν σαφές τόσο προς τους μουφτήδες όσο και ως προς τον διεθνή παράγοντα. Είναι αμφίπλευρος εκβιασμός. Από τη μια προς τις τοπικές ηγεσίες των μουσουλμάνων ότι δεν πρόκειται να υπάρξει οικονομική υποστήριξη, χωρίς υποταγή στην Τουρκία και στις πλατφόρμες εκτουρκισμού του Ισλάμ της Βαλκανικής. Από την άλλη επίδειξη ισχύος προς τις ευρωπαϊκές ηγεσίες ότι η Τουρκία διαθέτει διαθήκες και ερείσματα στα Βαλκάνια.
Οι τουρκικές διπλωματικές αποστολές υπηρετούν τον στόχο της Άγκυρας για απόκτηση μεγαλύτερης πολιτικής επιρροής στην Βαλκανική και στο πλαίσιο αυτό αξιοποιούν τα πολιτικά κόμματα που εκπροσωπούν τουρκικές μειονότητες. Ωστόσο, το δίκτυο των ιμάμηδων και τεμενών είναι μεσο-μακροπρόθεσμα πιο αποδοτικό. Η περίπτωση της Αλβανίας σ' αυτή την περίπτωση είναι ενδεικτική.
Η Τουρκία απέτυχε προ διετίας να επιβάλει ως επικεφαλής της μουσουλμανικής κοινότητας στην Αλβανία το πρόσωπο της επιλογής της. Απέτυχε, επειδή παρενέβη η αμερικανική πρεσβεία και ο ΟΑΣΕ, ώστε να υπάρξει έλεγχος της εκλογικής διαδικασίας. Η Τουρκία, όμως, δεν έχει παραιτηθεί. Από τη μια, μέσω της εφημερίδας Yeni Safak, συνεχίζει να παρεμβαίνει συστηματικά στα εσωτερικά της μουσουλμανικής κοινότητας στην Αλβανία. Από την άλλη, καθυστερεί τις εργασίες αποπεράτωσης του μεγάλου τεμένους μπροστά από τη Βουλή της Αλβανίας, ασκώντας ψυχολογική πίεση. Παράλληλα, μέσω της τουρκικής υπηρεσίας αναπτυξιακής βοήθειας ΤΙΚΑ και ΜΚΟ, καλλιεργεί κλίμα δυσαρέσκειας προς την ηγεσία των μουσουλμάνων Αλβανών.
Τα περισσότερα από τα προγράμματα βοήθειας δεν τα χρηματοδοτεί η Άγκυρα με δικούς της πόρους. Τα χρηματοδοτεί το Κατάρ αφ' ενός λόγω της συμμαχίας του με την Τουρκία, αφ' ετέρου λόγω της θεωρίας ότι το τουρκικό Ισλάμ είναι πιο προσιτό στους πληθυσμούς της Βαλκανικής. Αυτό το στηρίζουν στην προϊστορία της οθωμανικής κατοχής και στην επιρροή των τουρκικών σίριαλ και ταινιών που προβάλουν το τουρκικού μουσουλμανικό κοινωνικό μοντέλο.
Η τουρκοποίηση του βαλκανικού Ισλάμ
Η εκστρατεία τουρκοποίησης του βαλκανικού Ισλάμ έχει προσλάβει πολύ ανησυχητικές διαστάσεις, οι οποίες δεν φαίνεται να απασχολούν την ΕΕ, παρ' ότι πρόκειται για βαθύτατα πολιτικό ζήτημα. Εάν εξεταστούν προσεκτικά όλες οι πτυχές αυτής της εν εξελίξει τουρκικής στρατηγικής στα Βαλκάνια, που εδραιώνει το πατρονάρισμα των μουσουλμανικών κοινοτήτων από την Άγκυρα, η εικόνα δείχνει ότι σταδιακά καλλιεργείται ένα κλίμα σύγκρουσης στην περιοχή μεταξύ Ορθοδόξων και Ισλάμ. Ας μην ξεχνάμε ότι το προηγούμενο διάστημα αρκετοί νέοι μουσουλμάνοι από τα Βαλκάνια στελέχωσαν τη τζιχάντ του ISIS και της Αλ Κάιντα.
Αυτό το γεγονός ήταν η πιο θεαματική έκφανση. Το πρόβλημα, όμως, είναι πολύ πιο σύνθετο γι' αυτό και δραστηριοποιούνται και άλλοι παράγοντες. Ας σημειωθεί ότι προ ημερών τη Βαλκανική επισκέφθηκε ο Τσετσένος Αμπντούλ-Βαχέντ Νιγιαζόφ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Μουσουλμανικού Φόρουμ (EMF), που εδρεύει μεν στις Βρυξέλλες, πλην όμως τελεί υπό στενή συνεργασία με τη Μόσχα.
Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα στα κράτη της Βαλκανικής θα γίνουν απογραφές πληθυσμού. Μπορεί σε άλλες περιοχές η απογραφή να είναι μια απλή στατιστική διαδικασία, αλλά ειδικά στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων μετατρέπεται σε εργαλείο πολιτικών και διπλωματικών διεκδικήσεων, αποδεικνύοντας το κλίμα ανταγωνισμού και τις αντιθέσεις που ελλοχεύουν.
Η απογραφή σε Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία
Στη Βόρεια Μακεδονία άνοιξε ο δρόμος, ώστε ύστερα από 20 χρόνια να πραγματοποιηθεί απογραφή το Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Τίποτε δεν είναι βέβαιο για την έκβαση της, όπως είναι άγνωστες οι παραχωρήσεις που έγιναν στα εκεί αλβανικά κόμματα και σε άλλες μικρές μειονότητες που χειραγωγούνται απ' την Άγκυρα, ώστε να μην απέχουν της διαδικασίας.
Στην Αλβανία, λόγω της πανδημίας η απογραφή έχει αναβληθεί και επαναπρογραμματιστεί για την επόμενη άνοιξη. Η προηγούμενη για πρώτη φορά ενείχε στο ερωτηματολόγιο ερωτήματα για το θρήσκευμα, την εθνική καταγωγή και τη μητρική γλώσσα των πολιτών. Τα αποτελέσματα της αμφισβητήθηκαν κι όχι μόνο από την Εθνική Ελληνική Μειονότητα.
Οι πιέσεις κατά την προετοιμασία της διαδικασίας, αλλά κυρίως όμως ο τρόπος συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων αποσκοπούσαν να "αποδείξουν" ότι η Αλβανία είναι μουσουλμανική. Έχει σημασία να αναφερθεί ότι λόγω του γεγονότος ότι οι απογραφικές αυτές διαδικασίες χρηματοδοτούνται απ' την ΕΕ, ελλοχεύει ο κίνδυνος το "μαγείρεμα" των στοιχείων για να προβληθεί πλασματική εικόνα για την εθνική και θρησκευτική σύνθεση του αλβανικού πληθυσμού να φέρει και ευρωπαϊκή σφραγία.
Μπέτσης Ορφέας / slpress.gr
