Στις 1 Ιουνίου του 2025 εορτάστηκε η 11η επέτειος των εγκαινίων, προεξάρχοντος στη θεία λειτουργία του Αρχιεπισκόπου Ιωάννου και συλλειτουργούντων των Μητροπολιτών Απολλωνίας και Φίερι Νικολάου, Ελμπασάν Αντωνίου, Βερατίου Αστίου, Αμαντίας Ναθαναήλ, καθώς και του Επισκόπου Κρούγιας Αναστασίου.
Κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας χειροθετήθηκαν, από τον Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη, σε αρχιμανδρίτη ο π. Ιγνάτιος Τόντρι (Ignat Todri) και σε αρχιδιάκονο ο π. Ιωάννης Κοροβέσι (Johan Korovesh).
Μετά τη θεία λειτουργία τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Αλβανίας τέλεσαν, με ευγνωμοσύνη και συγκίνηση, τρισάγιο στον τάφο του αοιδίμου Αναστασίου (που βρίσκεται εντός του κτιριακού συγκροτήματος του ναού)
Ο καθεδρικός ναός «Ανάσταση» των Τιράνων, είναι ένα κτιριακό επίτευγμα, πολύ αστραφτερό και συνάμα πολύ πρακτικό ως προς τη λειτουργική του δομή, αφού διαθέτει πολλούς χρηστικούς χώρους, και εντάσσεται ισορροπημένα στην αισθητική εικόνα του ιστορικού κέντρου της αλβανικής πρωτεύουσας, προσθέτοντας σ' αυτήν εξελικτικά στοιχεία του 21ου αιώνα.
Ο ναός στηρίζεται σε τέσσερεις πυλώνες, οι οποίοι σχηματίζουν σταυρό. Πάνω σ᾽ αυτόν υψώνεται ο τρούλλος με 52 παράθυρα, σύμβολο των εβδομάδων του έτους.
Η δομή του συνυφαίνεται με πολλούς συμβολισμούς από την Ορθόδοξη Παράδοση. Πηγή εμπνεύσεως υπήρξε το κορυφαίο δημιούργημα, η Αγία Σοφία, αλλά αναζητήθηκε νέος τρόπος έκφρασης, βασισμένος στη σύγχρονη τεχνολογία.
Ταυτόχρονα ο κατακόρυφος αυτός άξονας αποτελεί και το κέντρο ενός υπερμεγέθους σταυρού, μήκους και πλάτους 49 μ., οι κεραίες του οποίου αποτελούν πυλώνες του ναού.
Η αρχιτεκτονική σύλληψη του ναού στηρίζεται στον κύκλο, που εμπεριέχει την έννοια του αιώνιου χρόνου και στον κατακόρυφο άξονά του, που συνδέει τη γη με τον ουρανό.
Ταυτόχρονα ο κατακόρυφος αυτός άξονας αποτελεί και το κέντρο ενός υπερμεγέθους σταυρού, μήκους και πλάτους 49 μ., οι κεραίες του οποίου αποτελούν πυλώνες του ναού.
Και έχει πολλές εισόδους, που σημαίνει ότι δεν είναι ένας περίκλειστος χώρος, αλλά ολάνοιχτος προς όλους.
Τα εγκαίνια έγιναν με λαμπρότητα, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαθρολομαίου, καθώς και των Πατριαρχών Ιεροσολύμων και Σερβίας, Αρχιεπισκόπων Αυτοκέφαλων Εκκλησιών και Μητροπολιτών.
Όπως είχε τονίσει τότε ο μακαριστός Αναστάσιος: «Eλπίζουμε ότι ο Καθεδρικός αυτός Ναός θα αποτελέσει -όπως δεηθήκαμε στην Ακολουθία των Εγκαινίων- "λιμένα χειμαζομένων, ιατρείον παθών, καταφύγιον ασθενών", πηγή παρηγορίας, αγάπης και ελπίδος, συμβάλλοντας στην ανάπυξη μιάς δυναμικής λειτουργικής ζωής και Ορθοδόξου πνευματικότητος. Και ότι θα προσφέρει αδιάκοπη έμπνευση για τη "συνέχιση της λειτουργίας μετά τη Λειτουργία". Ώστε η καθημερινή μας ζωή να μεταμορφώνεται σε προσωπική Λειτουργία, όπου με δοξολογική διάθεση θα μοιραζόμαστε με τους συνανθρώπους μας, έργω και λόγω, τα δώρα, που μας έχει χαρίσει ο Θεός». Και όντως, έτσι συμβαίνει. Από εκεί διαχέεται άφθονη η ευωδιά της Ανάστασης.
Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης είχε επισημάνει, κατά την τελετή των εγκαινίων, πως:
«Μαρτυρία δεν είναι μόνον τα Εγκαίνια του περικαλλούς τούτου Ιερού Καθεδρικού Ναού. Είναι και η εκ βάθρων ανοικοδόμησις και ανακαίνισις τοσούτων, πέραν των 150, ανάτήν Αλβανικήν επικράτειανΙερών Ναών και Ιερών Μονών, η ίδρυσις Ορφανοτροφείων, Παιδικών Σταθμών και Σχολείων της Εκκλησίας, ιδία δε της Θεολογικής Ακαδημίας του Αγίου Ιερομάρτυρος Βλασίου εν Δυρραχίω διά την κατάρτισιν των υποψηφίων κληρικών και την καλλιέργειαν της ιεράς επιστήμης της Θεολογίας, η σύστασις του αρτίως εξωπλισμένου πολυωρόφου πολυδυνάμου Ιατρικού Κέντρου, το οποίον προκαλεί θαυμασμόν εις πάντας, ως και διαφόρων ιατρικών μονάδων κατά τόπους, το πολυεπίπεδον εκδοτικόνκαί μεταφραστικόν έργον, η συστηματική οργάνωσις της κατηχήσεως του λαού δια της λειτουργούσης Κατηχητικής Σχολής, η λειτουργία του εκκλησιαστικού συγκροτήματος εργαστηρίων «Ναζαρέτ» και τόσα άλλα αγαθά καί καλά έργα, μαρτυρούντατήν μέριμναν της Εκκλησίας εις όλας τας εκφάνσεις της ζωής του λαού».
Στην πραγματοποίηση της ανεγέρσεως του καθεδρικού αυτού ναού συνέβαλαν πολυάριθμοι επώνυμοι και ανώνυμοι. Τα δίπτυχα προσευχής του ναού, περιλαμβάνουν εκατοντάδες ονόματα.
Το έναυσμα για την αναστάσιμη πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας δόθηκε, όταν το μεσοκαλόκαιρο του 1991, έφθασε για πρώτη φορά ο Αναστάσιος ως Πατριαρχικός Έξαρχος.
Αντίκρισε τον ερειπωμένο καθεδρικό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου πήρε ένα κερί, και αναφώνησε προς τους λίγους πιστούς, που τον είχαν υποδεχτεί, Χριστός Ανέστη (Κρίστι Ουνγκιάλ). Το ένα μετά το άλλο άναψαν τα κεριά τους και αποκρίθηκαν με δάκρυα στα μάτια: "VërtetuΝgjall", "Αληθώς Ανέστη".
Όπως ο ίδιος ο αλησμόνητος Αναστάσιος είχε αναφέρει:
«Έκτοτε, το "Χριστός Ανέστη" έγινε το σύνθημα με το οποίο πορευθήκαμε μέχρι σήμερα. Χάρισε φως στο μελαγχολικό φθινόπωρο και την παγερή βαρυχειμωνιά που ακολούθησαν. Και κυριαρχεί στην πνευματική άνοιξη, που τελικά μας χάρισε ο Θεός. Η Ανάσταση του Χριστού έγινε το εκφραστικότερο σύμβολο της Εκκλησίας μας».Η αγάπη του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου δεν χάρισε μόνο επιβλητικούς ναούς, αλλά, το κυριότερο, θέρμανε βλέμματα, διέλυσε σκοτάδια, μεταμόρφωσε ζωές, έφερε τη χαρά και την ειρήνη. Και έδειξε ότι η ζωή μπορεί να είναι ολόκληρη μια Ανάσταση… Ότι μπορεί το Πάσχα να είναι πάντοτε μέσα στα σωθικά των ανθρώπων και να τους φλογίζει για το καλό.
Το συγκρότημα, στο κέντρο των Τιράνων, αποτελείται από τον καθεδρικό ναό, το παρεκκλήσιο, το κωδωνοστάσιο, το συνοδικό μέγαρο και το συνεδριακό και πολιτιστικό κέντρο και άλλους χώρους.
Εξυπηρετεί πολυδιάστατους σκοπούς, που έχουν να κάνουν με τις θρησκευτικές ανάγκες των πιστών, την πνευματική καλλιέργεια των νέων, την αναβάθμιση της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής των Τιράνων και ευρύτερα της Αλβανίας, την ανάπτυξη των διαπολιτισμικών σχέσεων μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της Ιεράς Συνόδου και της Αρχιεπισκοπής Τιράνων.
Πραγματικά είναι ένα έργο του αξέχαστου Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, που συμβολίζει τη θριαμβευτική ανάσταση της Ορθοδοξίας στην Αλβανία εκ θεμελίων με τις κοπιώδεις προσπάθειές του, αλλά και την αυθεντική πνευματικότητά του, μέσω των οποίων, και παρά τις δυσκολίες έκανε «βατή» την πορεία της αναγέννησης από τα συντρίμμια.
Και αποτελεί μια ακόμη απόδειξη ότι η Εκκλησία στο διάβα των αιώνων είναι ανίκητη, όσους διωγμούς, όσες απειλές, όσους εχθρούς και όσους φόβους και αν έχει να αντιμετωπίσει.
Η ζωή της Ορθοδοξίας δίνει τη δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να συμμετάσχει στην αιώνια αναστάσιμη πορεία.
Και πρώτος σταθμός στην ανάστασή μας είναι η έξοδός μας από τη φυλακή του εαυτού μας και τον τάφο της αμαρτίας μας και η αποκατάσταση μας στη δόξα των παιδιών του Θεού.
π. Ηλίας Μάκος
