Η Γενική Απογραφή Πληθυσμού, Νοικοκυριών και Κατοικιών στην Αλβανία αναβλήθηκε εκ νέου. Πρόκειται για διαδικασία αναγκαία στην κατάρτιση κυβερνητικών πολιτικών, αλλά και μεγάλης σημασίας στις σχέσεις με την ΕΕ, δεδομένου ότι η Αλβανία έχει αρχίσει πλέον τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Και ενώ σε άλλες χώρες η Απογραφή είναι μία τεχνική διαδικασία, στην Αλβανία έχει και άλλες παραμέτρους.
Με την κωδικοποίηση Cens 2020, ήταν να διενεργηθεί το 2021. Αναβλήθηκε για τον Οκτώβριο 2022 με την επίκληση της εφαρμογής των μέτρων του υγειονομικού πρωτοκόλλου διαχείρισης της πανδημίας. Ας επισημανθεί, ωστόσο, ότι ο Φορέας Κρατικών Στατιστικών στα Σκόπια διενήργησε τη διαδικασία με ειδικά διαμορφωμένο πλαίσιο συλλογής των στοιχείων σε πόλεις και χωριά. Τούτο έχει σημασία και θα το αναφέρουμε και στη συνέχεια.
Στην Αλβανία έχει πολιτική σημασία η Απογραφή να γίνει με ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Από την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος και την υιοθέτηση –τυπικά– νομικού πλαισίου που αναφέρεται στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την ΕΕ, στην Αλβανία δεν έχει υπάρξει διαδικασία συλλογής στοιχείων που να αφορούν στην εθνική καταγωγή, την θρησκευτική πίστη και τη μητρική γλώσσα των πολιτών της, δηλαδή στον ελεύθερο αυτοπροσδιορισμό τους.
Η τελευταία Απογραφή (2011) συμπεριέλαβε στο ερωτηματολόγιο μη υποχρεωτικά ερωτήματα για εθνικότητα και θρήσκευμα, πλην όμως με τροποποιήσεις του Νόμου περί Απογραφών, οι οποίες έγιναν υπό την πίεση εθνικιστών και ισλαμιστπών, επιβλήθηκε πρόστιμο 1000 δολαρίων εάν η δήλωση αποκλίνει από τα αντίστοιχα στοιχεία που υπάρχουν στα Κρατικά Ληξιαρχεία, τα οποία είχαν καταρτιστεί μεν υπό την απόλυτη επίβλεψη των μυστικών υπηρεσιών του καθεστώτος Χότζα και σε συνθήκες που η θρησκευτική πίστη είχε απολύτως απαγορευθεί!
Αποχή από την απογραφή της μειονότητας
Η αποχή της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας από τη διαδικασία του 2011, κατόπιν έκκλησης της ελληνικής μειονοτικής οργάνωσης "Ομόνοια" και του Κόμματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ) είχε ως συνέπεια η αξιοπιστία εκείνης της Απογραφής να αμφισβητηθεί από τον διεθνή παράγοντα. Κατά συνέπεια, οι εκπρόσωποι των θρησκευτικών κοινοτήτων (της Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά κύριο λόγο), των εθνικών και γλωσσικών μειονοτήτων αλλά και των διεθνών οργανισμών, είχαν λόγους να προσδοκούν ότι η Απογραφή του 2022 θα γίνει με ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Να αναφερθεί, μάλιστα, ότι το 90% του κόστους της διαδικασίας το χρηματοδοτεί η ΕΕ, ενώ η πιστοποίηση της διαδικασίας και επεξεργασία των αποτελεσμάτων έχει ανατεθεί σε εξειδικευμένο φορέα της Γερμανίας.
Οι λεπτομέρειες τούτες δεν αναφέρονται τυχαία. Η διαδικασία Γενικής Απογραφής Πληθυσμού, Νοικοκυριών και Κατοικιών – Cens 2020, στην Αλβανία αναβλήθηκε. Η σχετική λιτή ανακοίνωση του αρμοδίου Ινστιτούτου Στατιστικής (INSTAT) δεν αναφέρει καμιά νέα προθεσμία για την υλοποίηση της διαδικασίας. Παρουσιάζει ενδιαφέρον η αναβολή και ειδικά ο τρόπος και το ύφος την ανακοίνωσης. Ενώ την ευθύνη σε πολιτικό επίπεδο και από το νόμο φέρει η Κυβερνητική Επιτροπή Απογραφών υπό τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, η ανακοίνωση κυκλοφόρησε από το Ινστιτούτο Στατιστικής που είναι ο τεχνικά υπεύθυνος φορέας!
Ο λόγος της αναβολής που αναφέρει η ανάρτηση είναι τεχνικός: δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την υλικοτεχνική υποδομή. Είχαν προηγηθεί δημοσιεύματα που ανέφεραν ότι εταιρία που μετείχε το δημόσιου διαγωνισμού προμήθειας των τάμπλετ –αυτή τη φορά η συλλογή των στοιχείων ανά οικία και η μεταφορά τους θα γίνονταν ηλεκτρονικά– άσκησε το δικαίωμα ένστασης και έφεσης για το αποτέλεσμα της αξιολόγησης των προσφορών.
ΡάμαΑκριβώς εδώ γεννούνται και τα βασικά ερωτήματα. Στην Αλβανία όπου η κυβέρνηση Ράμα περατώνει διαγωνισμούς για έργα υποδομής πολλών εκατομμυρίων, είναι δυνατό να μην τα καταφέρνει με ένα διαγωνισμό για γκατζετάκια; Ενώ ο νόμος κατοχυρώνει το δικαίωμα της έφεσης και τις σχετικές προθεσμίες για την εξέταση της, προκαλεί απορία πώς αφέθηκε η αγορά εξοπλισμού για την εκπνοή της προθεσμίας. Οι μηχανισμοί της ΕΕ μετέχουν δικαιωματικά στην όλη διαδικασία τόσο διότι χρηματοδοτούν, όσο και επειδή αναμένουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία που χρησιμεύουν στην εξέταση των ειδικών κεφαλαίων του Πρωτοκόλλου Ένταξης.
Ερωτηματικά εγείρονται και για την σιωπή της αντιπολίτευσης επί του θέματος, καθώς και των μέσων ενημερώσεως που δέχτηκαν ως επαρκή εξήγηση τα όσα αναφέρει η ανακοίνωση του Ινστιτούτου Στατιστικής, η οποία γενικόλογα αναφέρει τη δέσμευση να εφαρμόσει αξιόπιστη διαδικασία και με προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, πλην όμως δεν ανακοινώνει προθεσμίες. Στα Σκόπια, παρόλο που η κατάσταση σε ό,τι αφορά το εθνικό και θρησκευτικό φαινόμενο είναι πολύ πιο σύνθετη, η Απογραφή έγινε και τα αποτελέσματά της αναγνωρίζονται ως αξιόπιστα κατά το βασικό τους συστατικό.
Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, αλλά και λόγω της γηγενούς Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, οφείλει να ζητήσει εξηγήσεις για την αναβολή και κυρίως να ασκήσει τις δέουσες πιέσεις, ώστε πράγματι να εφαρμοστούν ευρωπαϊκές προδιαγραφές κι όχι εθνικιστικές μεθοδεύσεις, όπως στο παρελθόν. Η Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα είχε επιδείξει ειδικό ενδιαφέρον. Ο Πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ, μάλιστα, επικεφαλής πολυμελούς αντιπροσωπείας, είχε μεταβεί στα Τίρανα για συνομιλίες, ενώ είχε φιλοξενήσει και στην Αθήνα αντιπροσωπεία του αλβανικού Ινστιτούτου Στατιστικής, με σκοπό τη συνεργασία και την παροχή τεχνογνωσίας ακριβώς σε θέματα απογραφής και επεξεργασίας στοιχείων.
Με σκοπό, μάλιστα, την ευαισθητοποίηση των ομογενών, αλλά και Αλβανών που διαμένουν στην Ελλάδα, ώστε να συμμετάσχουν στην Απογραφή, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών συγκρότησε Επιτροπή Απογραφής, η οποία δεν φαίνεται να κινείται κατά τρόπο που να λαμβάνει υπόψη της τις δικαιολογημένες παρατηρήσεις της Δημοκρατικής Ένωσης Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας "Ομόνοια".
Μπέτσης Ορφέας / slpress.gr