Η Οικονομική Πολιτική στο Επίκεντρο των Εκλογών στην Αλβανία – Εκτιμήσεις και Προοπτικές Καθώς πλησιάζει η 11η Μαΐου, ημέρα διεξαγωγής των γενικών εκλογών στην Αλβανία, η οικονομική πολιτική έχει αναδειχθεί σε καίριο ζήτημα της προεκλογικής ατζέντας. Ο Πρωθυπουργός Έντι Ράμα και ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα συγκρούονται έντονα για την πορεία της οικονομίας, τα φορολογικά βάρη και το αυξανόμενο κόστος ζωής, μέσα σε ένα κλίμα έντονης πολιτικής πόλωσης αλλά και ανταγωνιστικών υποσχέσεων ευημερίας.
Ο Έντι Ράμα, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, διεκδικεί μια τέταρτη διαδοχική θητεία, προβάλλοντας ως κεντρικά επιτεύγματα τη συνεχιζόμενη οικονομική ανάπτυξη, τη μείωση της ανεργίας και την πρόοδο στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Ο ίδιος επικαλείται στοιχεία διεθνών οργανισμών σύμφωνα με τα οποία το ΑΕΠ της Αλβανίας αυξήθηκε κατά 109,6% από το 2013, υπερβαίνοντας τις επιδόσεις γειτονικών χωρών.
Η ανεργία, σύμφωνα με την κυβέρνηση, έχει μειωθεί από 18% σε 8,8%, ενώ οι εξαγωγές έχουν τριπλασιαστεί. Ο Ράμα τονίζει ότι η πρόοδος αυτή δεν ήταν αποτέλεσμα «μόνο του χρόνου», αλλά καρπός συγκεκριμένων κυβερνητικών επιλογών, μεταρρυθμίσεων και στήριξης από τους πολίτες. Επιπλέον, προτείνει την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 650 ευρώ μέχρι το τέλος της επόμενης θητείας, διατηρώντας παράλληλα τις φοροαπαλλαγές για μικρές επιχειρήσεις έως το 2029.
Από την άλλη πλευρά, ο Σαλί Μπερίσα, πρώην πρωθυπουργός και επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος, ασκεί έντονη κριτική στην κυβέρνηση, εστιάζοντας στα προβλήματα μικρών επιχειρήσεων, αγροτών και εξαγωγέων. Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει δραστική μείωση της φορολογίας και διεύρυνση των κρατικών επιδοτήσεων.
Πιο συγκεκριμένα, υπόσχεται αύξηση του κατώτατου μισθού στα 500 ευρώ και του μέσου μισθού στα 1.250 ευρώ, πενταπλασιασμό των αγροτικών επιδοτήσεων και δημιουργία "Κάρτας Καταναλωτή" που θα μειώνει κατά 20% το κόστος βασικών αγαθών για ευάλωτες οικογένειες. Παράλληλα, προτείνει μείωση του ΦΠΑ στο 15% και καθιέρωση ενιαίου φόρου 10% για μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς και αποζημιώσεις προς εξαγωγείς που πλήττονται από την υποτίμηση του ευρώ.
Αν και οι πολιτικές διαδρομές τους διαφέρουν σημαντικά, και τα δύο μεγάλα κόμματα συμφωνούν στην ανάγκη για αυξήσεις συντάξεων, ενίσχυση κοινωνικών υπηρεσιών και βελτίωση του κατώτατου μισθού. Ωστόσο, η προεκλογική αντιπαράθεση έχει αποκτήσει και προσωπικό χαρακτήρα, με εκατέρωθεν κατηγορίες. Ο Μπερίσα κατηγορεί την κυβέρνηση για χλιδή και αδιαφορία, ενώ ο Ράμα αντιτείνει πως η πρόοδος της χώρας δεν είναι συγκυριακή, αλλά αποτέλεσμα στρατηγικών πολιτικών αποφάσεων.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΑΣΕ της 28ης Απριλίου, η προεκλογική εκστρατεία χαρακτηρίζεται από έμφαση σε θέματα οικονομίας και ευρωπαϊκής προοπτικής, αλλά και από σοβαρές καταγγελίες για διαφθορά και κατάχρηση δημόσιων πόρων.
Σε ό,τι αφορά τους επιμέρους τομείς της οικονομίας, πρέπει να επισημανθεί η σημασία του αγροτικού τομέα που παραμένει δομικά αδύναμος, με χαμηλή παραγωγικότητα και περιορισμένη πρόσβαση σε σύγχρονες τεχνολογίες. Οι προεκλογικές υποσχέσεις για αύξηση των επιδοτήσεων μπορούν να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση, όμως σε βάθος χρόνου απαιτείται σαφής στρατηγική εκσυγχρονισμού, επένδυση στις υποδομές και καλύτερη σύνδεση με τις αγορές.
Την ίδια στιγμή, ο τουριστικός τομέας γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη, ιδίως στη νότια Αλβανία, προσελκύοντας ολοένα και περισσότερους επισκέπτες, μεταξύ αυτών και Έλληνες. Ωστόσο, η διατήρηση αυτής της δυναμικής προϋποθέτει επενδύσεις στην ποιότητα των υπηρεσιών, στη βελτίωση της προσβασιμότητας και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, ώστε η τουριστική ανάπτυξη να είναι βιώσιμη και όχι περιστασιακή.
Η μεταποίηση, παρότι σε εξέλιξη, εξακολουθεί να βασίζεται σε δραστηριότητες χαμηλής προστιθέμενης αξίας και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από παραγγελίες εξωτερικού. Οι εξαγγελίες για στήριξη των εξαγωγικών επιχειρήσεων είναι ένα θετικό βήμα, αλλά για να αποκτήσει η αλβανική οικονομία ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα απαιτείται διαφοροποίηση παραγωγής, προσέλκυση τεχνογνωσίας και ενίσχυση της καινοτομίας.
Παράλληλα, η ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα, που αποτελεί κεντρικό στοιχείο της κυβερνητικής ρητορικής, έχει τη δυναμική να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης. Όμως, χωρίς ενίσχυση της θεσμικής διαφάνειας, αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και δημιουργία ευνοϊκού πλαισίου για νεοφυείς επιχειρήσεις, οι δυνατότητες αυτές κινδυνεύουν να μείνουν ανεκμετάλλευτες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει ζωτικό συμφέρον από μια σταθερή, αναπτυσσόμενη και ευρωπαϊκά προσανατολισμένη Αλβανία. Η ενίσχυση του διμερούς εμπορίου και των επενδύσεων, ιδιαίτερα στους τομείς της αγροδιατροφής, του τουρισμού και της ενέργειας, συνιστά στρατηγική ευκαιρία. Η Αλβανία αναδεικνύεται σε περιφερειακό κόμβο λόγω της υδροηλεκτρικής παραγωγής της και της συμμετοχής της σε διεθνή ενεργειακά δίκτυα, γεγονός που ενισχύει τη σημασία της για την Ελλάδα σε ενεργειακό επίπεδο.
Η γεωγραφική και οικονομική σταθερότητα της Αλβανίας επηρεάζει άμεσα περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, κυρίως την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία. Υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα οφείλει να ενισχύσει την περιφερειακή συνεργασία, να παρακολουθεί στενά τις θεσμικές και οικονομικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα και να αξιοποιεί ευκαιρίες αμοιβαίου οφέλους, σε μια περίοδο όπου τα Βαλκάνια επιστρέφουν δυναμικά στην ευρωπαϊκή ατζέντα.
Η νέα κυβέρνηση της Αλβανίας, όποια και αν προκύψει από τις εκλογές, θα κληθεί να διαχειριστεί ένα σύνθετο μίγμα κοινωνικών πιέσεων, γεωπολιτικής αβεβαιότητας και δομικών αδυναμιών. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου, η αντιμετώπιση της διαφθοράς, η ενδυνάμωση των θεσμών και η συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας θα αποτελέσουν κρίσιμες προτεραιότητες. Για την Ελλάδα, το στοίχημα δεν είναι απλώς η παρακολούθηση των εξελίξεων, αλλά η ενεργή παρουσία ως αξιόπιστος εταίρος και καταλύτης σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.
Άρθρο του Γραφείου Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων – Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα
