Θα ξεκινήσει σύντομα η ανοικοδόμηση του ναού-μνημείου στο χωριό Κοζάρα του Βερατίου, που είχε καταστραφεί ολοσχερώς από πυρκαγιά. Το έργο θα υλοποιηθεί με χρήματα του κράτους.
Οι παρεμβάσεις θα γίνουν στην τοιχοποιΐα, στη στέγη, στο καμπαναριό κ.λπ..
Εξάλλου συντηρούνται οι εξωτερικές τοιχογραφίες, οποίες είχαν υποστεί μεγάλες φθορές, στο ναό του αγίου Νικολάου στη Μοσχόπολη Κορυτσάς και κατά τα χρόνια της αθεΐας και από την πάροδο του χρόνου.
Πρόκειται για τοιχογραφίες αγιογραφημένες από τον Δαβίδ το 1726.
Σ' αυτές τις μορφές, εκείνο, που κυριαρχεί είναι η οικειότητα των μορφών και ο ρεαλιστικός τους χαρακτήρας.
Επίσης αποκαθίστανται τρεις παλαιές εικόνες και η διαδικασία φθάνει στην ολοκλήρωσή της, που δεν έχουν επιστρέψει στους Ορθόδοξους ναούς, όπου ανήκουν, αλλά φιλοξενούνται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Κορυτσάς. Πρόκειται για την εικόνα του αγίου Αθανασίου, που χρονολογείται από το 1855, του αγίου Χαραλάμπους, που επίσης χρονολογείται από το 1855 και του αγίου Νικολάου, που χρονολογείται από το 1859. Και οι τρεις εικόνες εικονογραφήθηκαν από τον ονομαστό αγιογράφο της περιοχής Κων/νο Ζωγράφο.
Παράλληλα σημαντικές και πολλές αναστηλώσεις ιστορικών ναών, όπως και πάρα πολλές συντηρήσεις εικόνων και αγιογραφιών έχει κάνει η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, που διαθέτει άρτιο εξοπλισμό και ειδικευμένο προσωπικό, σε όσες εκκλησίες και μονές έχουν περιέλθει στη δικαιοδοσία της.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος έχει διαρκές μέλημά του τις αναστηλώσεις ιστορικών ναών και όχι μόνο, αλλά και τη δημιουργία νέων εκ θεμελίων, καθώς και την αναπαλαίωση εικόνων και αγιογραφιών.
Να σημειωθεί ότι τοιχογραφίες με ελληνικές επιγραφές διατηρούν τα ονόματα πολλών εικονογράφων κατά το 16ο αι., όπως ο Μιχαήλ Λινοτοπίτης και ο φίλος του Νικόλαος στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία της Στεγόπολης (1653), καθώς και οι Μιχαήλ και Κωνσταντίνος Γκαρμόζης στο ναό του Αρχάγγελου Μιχαήλ Ζέρμας.
Κατά τον 17ο και 18 αι. ξεχωρίζουν οι αγιογραφίες της "Σχολής της Κορυτυσάς", με κυριότερους εκπρόσωπους τον Δαβίδ από τη Σελενίτσα, τον Κωνσταντίνο από το Σπάτι, τον Κων/νο και Αθανάσιο Ζωγράφο από την Κορυτσά, τον Γεώργιο και Ιωάννη Τσιτίρη από την Γκραμπόβα, καθώς και το Νικόλαο Γκούνγκα από τη Μουζακιά.
Χαρακτηριστικές είναι οι αγιογραφίες του Κωνσταντίνου και του Αθανάσιου Ζωγράφου, όπου τα πρόσωπα διακρίνονται για την πλαστικότητά τους και έχουν υιοθετηθεί πολλά εθνογραφικά στοιχεία.
Ενδιαφέρουσες είναι και οι αγιογραφίες του Μοναστηριού της Αγίας Τριάδας στην Πέπελη από τον Αδάμ Θεοτόκη το 1754.
Οι παλαιοί ναοί στην Αλβανία αποκαλύπτουν τον αξεπέραστο Ορθόδοξο πολιτισμό, που έχει πνεύμα οικουμενικό.
Και σαφώς χρειάζεται να διατηρηθούν. Από τα πιο υλικά πράγματα, που είναι οι κτιριακές διορθώσεις ως πιο τα πνευματικά, που είναι η ιερότητα των εικονιζόμενων προσώπων στις αγιογραφίες και στις εικόνες.
Γιατί φανερώνουν και "φουντώνουν" στην καρδιά και στη ζωή μας τη ζωή, την αλήθεια, τη δύναμη και τη δημιουργία του Θεού.
Μας χαρίζουν προοπτικές, μας μεταμορφώνουν, μας προσγειώνουν στο σωστό τρόπο ζωής, μας δίνουν κριτήρια ορθά για την πορεία μας από τη γη στον ουρανό.
Μας μεταφέρουν το νόημα της αιώνιας ειρήνης, που είναι χωρίς διακοπή και τέλος, χωρίς μέτρο και σταθμό. Και το μήνυμα ότι ο άνθρωπος, ο πιστός και ευλαβής και κατά πάντα υπήκοος στον Θεό, που αξιώνεται να λάβει σαν μισθό και συνέπεια, σαν βραβείο της αρετής του το αγαθό της ειρήνης του, αυτός και την επίγεια ζωή του περνά μέσα μέσα στο πέλαγος της αγάπης, επομένως και της ειρήνης του Θεού, αλλά κυρίως προγεύεται την ουράνια ζωή.
π. Ηλία Μάκος / ekklisiaonline.gr
