Στην Αλβανία, η πανδημία του κοροναϊού και το σύστημα Υγείας το οποίο έχει φτάσει στα όριά του, δημιούργησαν μια άτυπη και επικίνδυνη αγορά συμπληρωματικού εξοπλισμού οξυγόνου, που ανησυχεί τους επαγγελματίες του ιατρικού τομέα.
Η εξαγωγή της από το νοσοκομείο δεν σήμαινε αναγκαστικά και το τέλος της μάχης της με τον κοροναϊό.
Η 71χρονη ανάσαινε ακόμα με δυσκολία και γι' αυτό έπρεπε να βρει άμεσα συσκευές οξυγόνο για το σπίτι.
Το καλύτερο ωστόσο που μπορούσε να κάνει η οικογένεια ήταν να νοικιάσει έναν εξοπλισμό για 9.000 λεκ (75 ευρώ) τον μήνα –αρκετά ακριβό για μια μέση οικογένεια της Αλβανίας.
Η εναλλακτική ήταν να αγοράσουν την συσκευή για 900 ευρώ, κάτι ωστόσο που δεν μπορούσαν καθώς «δεν είχαν αρκετά λεφτά».
Στην Αλβανία, η πανδημία του κοροναϊού και το σύστημα Υγείας το οποίο έχει φτάσει στα όριά του, δημιούργησαν μια άτυπη και επικίνδυνη αγορά συμπληρωματικού εξοπλισμού οξυγόνου, που ανησυχεί τους επαγγελματίες του ιατρικού τομέα.
Οι ασθενείς με κοροναϊό και οι οικογένειές τους, καταγγέλλουν στο Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) πως αναγκάζονται να ξοδεύουν εκατοντάδες ευρώ σε συσκευές οξυγόνου για κατ' οίκον χρήση.
Κάποιοι μάλιστα ανέφεραν πως έπειτα προσέφεραν τον εξοπλισμό προς πώληση στα κοινωνικά μέσα.
«Και οι δύο γονείς μου ήταν άρρωστοι, αλλά δεν μπόρεσα να βρω εξοπλισμό για ενοικίαση, οπότε έπρεπε να το αγοράσω», δήλωσε ο Dritan Selmani, παραϊατρικός στην παράκτια περιοχή των Σαράντα.
Έχοντας ξοδέψει 1.000 ευρώ, ο Selmani είπε ότι προσπαθεί τώρα να πουλήσει τον εξοπλισμό μέσω Facebook.
Η πώληση συσκευών οξυγόνου στην Αλβανία έχει αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο και περιορίζεται σε εταιρείες με άδεια λειτουργίας στην αγορά.
Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι δεκάδες χιλιάδες είδη μη πιστοποιημένου εξοπλισμού κυκλοφορούν τώρα στη μαύρη αγορά, χωρίς κανείς να επιβεβαιώνει εάν είναι κατάλληλα για χρήση.
Η Δρ Krenar Lilaj, ο οποίος συνεργάζεται με ασθενείς με COVID-19 στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Μητέρα Τερέζα» των Τιράνων, δήλωσε ότι πολλοί ασθενείς έφτασαν να υποφέρουν ως αποτελέσματα της ακατάλληλης θεραπείας οξυγόνου στο σπίτι.
«Το οξυγόνο είναι φάρμακο», δήλωσε ο Lilaj στο BIRN. «Και όπως συμβαίνει με οποιοδήποτε άλλο φάρμακο, εάν χορηγείται σε ανεπαρκείς συνθήκες και ποσότητες προκαλεί βλάβη».
Αναγνώρισε, ωστόσο, ότι η ζήτηση που δημιουργήθηκε από την πανδημία του κοροναϊού ήταν τεράστια και υπερέβαινε κατά πολύ τη διαθεσιμότητα ειδικών για παρακολούθηση της κατάστασης.
«Οι ασθενείς χρειάζονται εξειδικευμένους γιατρούς, αλλά σε αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχουν αρκετοί για όλους», δήλωσε ο Lilaj.
Υπάρχουν περισσότερες από 118.938 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις του νέου κοροναϊού στην Αλβανία από την έναρξη της πανδημίας.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, επί του παρόντος υπάρχουν περίπου 34.000 ενεργά περιστατικά και 500 άτομα στο νοσοκομείο με COVID-19. Από τις 18 Μαρτίου, 2.092 άνθρωποι έχουν πεθάνει.
Η αύξηση των περιπτώσεων κατά τους τελευταίους μήνες προκάλεσε ζήτηση για οξυγόνο ιατρικής ποιότητας.
Σύμφωνα με τις δύο εταιρείες που έχουν άδεια λειτουργίας – GTS και Messer Albagaz – η ζήτηση από τα νοσοκομεία ήταν πάνω από έξι φορές περισσότερη τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, λίγο πριν από την επιδημία.
Συνολικά, οι εταιρείες πούλησαν περίπου 2,4 εκατομμύρια λίτρα κατά τους δύο πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με περίπου 382.000 λίτρα πριν από ένα χρόνο.
Και οι δύο εταιρείες δήλωσαν ότι είχαν δυσκολίες στην ικανοποίηση της ζήτησης, δεδομένου ότι είχε αυξηθεί σε ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων, με την Αλβανία και τους γείτονές της Μαυροβούνιο και Κοσσυφοπέδιο να βασίζονται στις εισαγωγές οξυγόνου.
«Μια ώρα καθυστέρησης στην αγορά θα μπορούσε να προκαλέσει έως 260 θανάτους» ανέφερε στο BIRN εκπρόσωπος της GTS.
Οι… dealers
Και ενώ η ζήτηση για οξυγόνο αυξανόταν, έτσι έγινε και με τις διαφημίσεις στα social media για την αγορά τους.
Σύμφωνα με έρευνα του BIRN ασθενείς που είχαν νοσήσει από κοροναϊό και έχουν αναρρώσει πωλούν τις συσκευές ενώ κάποιοι πωλούν ακόμα και εισαγόμενο οξυγόνο.
Οι τιμές στην αγορά ποικίλλουν, από 400 ευρώ έως 1.300 για εξοπλισμό από τον Καναδά.
Αλλά οι ειδικοί αμφισβητούν την ποιότητα και ανησυχούν για τη ζημιά που θα μπορούσαν να κάνουν.
«Το οξυγόνο ιατρικής ποιότητας πρέπει να είναι 99,5% καθαρό», δήλωσε ο εκπρόσωπος του GTS, υποθέτοντας ότι μέρος του οξυγόνου που εισήχθη δεν ήταν περισσότερο από το 88% καθαρό.
Σημείωσε επίσης ότι δεν είναι όλοι οι εξοπλισμοί οξυγόνου κατάλληλοι για ασθενείς με COVID-19, οι οποίοι συχνά χρειάζονται περισσότερα από όσα μπορούν να παρέχονται από το είδος εξοπλισμού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ένα άτομο με χρόνια αναπνευστική νόσο.
Αλλά αυτό δεν έχει σταματήσει ορισμένους επιχειρηματίες Αλβανούς.
Στη βόρεια Αλβανική πόλη Κούκεσι, ο Nezir Ferhati είπε ότι για πρώτη φορά πήρε οξυγόνο στο γειτονικό Κοσσυφοπέδιο για τις δικές του ανάγκες, αλλά βλέποντας την έκρηξη όσον αφορά τη ζήτηση αποφάσισε να ξεκινήσει το εμπόριο.
«Ο γιος μου άνοιξε έναν λογαριασμό στο Instagram όπου οι άνθρωποι επικοινωνούν μαζί μας», είπε η Ferhati στο BIRN τηλεφωνικά. «Δεν μπορώ να ανταποκριθώ στη ζήτηση», σημείωσε.
