Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας κατέθεσε στο κοινοβούλιο δύο σχέδια νόμου που θα εμποδίζουν οποιονδήποτε εργάστηκε για την Κρατική Ασφάλεια (Sigurimi) κατά τη διάρκεια του βάναυσου κομμουνιστικού καθεστώτος της Αλβανίας να κατέβει ως υποψήφιος σε οποιεσδήποτε κυβερνητικές εκλογές.
Πιστεύεται ότι περίπου το 17% του πληθυσμού συμμετείχε στην καταγγελία συμπολιτών του στη Sigurimi. Μετά την πτώση του κομμουνισμού, πολλοί ανακάλυψαν ότι φίλοι, συνάδελφοι, ακόμη και σύζυγοι τους ήταν χαφιέδες. Αλλά περισσότερα από 30 χρόνια αργότερα, η κυβέρνηση θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα μπουν κατάσκοποι στην κυβέρνηση.
«Υποψήφιος είναι ο πολίτης που πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στα άρθρα 45 και 69 του Συντάγματος, για τον οποίο έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς η διαδικασία επαλήθευσης της καθαρότητας της εικόνας», αναφέρει το σχέδιο ένταξης στον εκλογικό κώδικα.
Η κίνηση αυτή έρχεται μετά την εμπλοκή του πρώην προέδρου Ιλίρ Μέτα ως κατασκόπου από την αρχή αρχείων της χώρας, η οποία ασχολείται με τα έγγραφα των θεσμικών οργάνων της εποχής εκείνης.
Δύο πρώην επιτροπές που είχαν συσταθεί τη δεκαετία του '90 για να διενεργούν ελέγχους ιστορικού των πολιτικών και των δεσμών τους με το κομμουνιστικό καθεστώς απένειμαν στη Μέτα ένα «πιστοποιητικό καθαρότητας». Ένα κενό στον ισχύοντα νόμο δεν εξουσιοδοτεί την αρχή των φακέλων να ελέγχει πολιτικούς που έχουν περάσει αυτούς τους αρχικούς ελέγχους ιστορικού, ούτε να παρακάμπτει το πιστοποιητικό καθαρότητας.
Ο Μέτα αρνήθηκε τους ισχυρισμούς και υπέβαλε ποινική δίωξη για παραποίηση εγγράφων κατά της αρχής, δηλώνοντας ότι είχε πολιτικά κίνητρα.
Οι προτάσεις του κυβερνώντος κόμματος σημαίνουν ότι θα είναι υποχρεωτική η επαλήθευση του ιστορικού των υποψηφίων βουλευτών και δημάρχων και η αναθεώρηση των πιστοποιητικών καθαρότητας.
Σε άλλα άρθρα του σχεδίου, η διαδικασία ελέγχου της καθαρότητας της εικόνας σημαίνει ότι τα εκλογικά υποκείμενα πρέπει να ζητούν από την αρχή να τα ελέγξει «σε σχέση με την ύπαρξη πληροφοριών σε έγγραφα της πρώην κρατικής ασφάλειας, για λόγους διαφάνειας της καθαρότητας της εικόνας».
Το άλλο σχέδιο νόμου αφορά το αίτημα της αρχής να τροποποιήσει τον νόμο «Περί του δικαιώματος πληροφόρησης για τα έγγραφα της πρώην κρατικής ασφάλειας της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας», δίνοντας το δικαίωμα στην αρχή να επανεξετάσει τα πιστοποιητικά καθαρότητας που εκδίδονται από τις επιτροπές «Mezini» και «Bezhani».
Η Αλβανία πρόκειται να προσέλθει στις κάλπες τον Ιούνιο του 2023 για την εκλογή δημάρχων και περιφερειακών αντιπροσώπων. Το Δημοκρατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης έχει ζητήσει να δημοσιοποιηθούν όλοι οι φάκελοι του πρώην Sigurimi, κάτι στο οποίο το κυβερνών κόμμα – άμεσος απόγονος του κομμουνιστικού κόμματος – έχει αντισταθεί μέχρι στιγμής.
