1992. Με την ευκαιρία των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με πρόσκληση της Ε.Τ.Υ.Κ. (Ένωση Τραπεζικών Υπαλλήλων Κύπρου) και του πρόεδρού της Λοΐζου Χατζηκωστή, έφτασαν με μεταγωγικά αεροπλάνα και φιλοξενήθηκαν στην Κύπρο 217 Βορειοηπειρωτόπουλα. 200 και πλέον άτομα συγκεντρώθηκαν στο οίκημα της Ε.Τ.Υ.Κ. έτοιμα ν' ανοίξουν την αγκαλιά τους και να δεχτούν τα παιδιά από τη Βόρειο Ήπειρο. Ήταν γι' αυτούς ένα χρέος εθνικό, μια ευκαιρία να δείξουν την αγάπη τους στους Έλληνες αδερφούς της Β. Ηπείρου.

Άνοιξαν διάπλατα πλέον οι πόρτες της Κύπρου για τους αδερφούς Βορειοηπειρώτες. Είκοσι έξι δάσκαλοι από τη Χιμάρα, το Δέλβινο, τους Αγ. Σαράντα και το Αργυρόκαστρο, με πρόσκληση της ΠΟΕΔ, πήγαν στην Κύπρο για επιμόρφωση και 45 μέρες τους φιλοξένησε η Σχολή Τυφλών με έξοδα του μοναστηριού του Κύκκου. Δεκάδες αγόρια και κορίτσια να φοιτούν στα κυπριακά Πανεπιστήμια και Κολέγια. Κυπριακές αντιπροσωπείες να επισκέπτονται τοι βορειοηπειρωτικό χώρο. Να επενδύουν σ' αυτόν. Η Ε.Τ.Υ.Κ. χρηματοδότησε και την κατασκευή της πλατείας στο Αλύκο και που δίκαια με πρόταση του δημοτικού συμβουλίου δόθηκε το όνομα: «Πλατεία Κύπρος» και στον κ. Χατζηκωστή ο τίτλος «Επίτιμος Δημότης» της επαρχίας. Ο Σύνδεσμος Παγκύπριων Εκπαιδευτικών την κατασκευή δύο σχολείων, της Γέρμας και του Λευτεροχωρίου. 100 νέοι επιμορφώθηκαν επαγγελματικά, εκτός του εξοπλισμού που στείλανε.

Για τον συντονισμό όλων των βοηθειών προς το χώρο της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, συγκροτήθηκε Συντονιστικός Φορέας με πρόεδρο τον κ. Πολυβίου και γραμματέα τον κ. Χατζηκωστή, στον οποίο έπαιρναν μέρος η ΕΤΥΚ, η ΠΑΣΕΒΥ, η ΠΟΠ, ο Σύλλογος Αγωνιστών Καθηγητών κλπ. Έτσι θ' απέφευγαν οι σπατάλες και οι προσωπικές προβολές.

Πέρασαν τριάντα χρόνια. Αναμνήσεις και γεγονότα αναβιώνουν, προβάλλουν.

Με τον κ. Λοΐζο Χατζηκωστή

Είχαμε πολύ καιρό να ιδωθούμε και η συνάντησή μας σε γνωστό κέντρο της Λευκωσίας ήταν συγκινητική. Ο ίδιος ο Λοΐζος των πρώτων χρόνων της γνωριμίας μου φάνηκε. Ευκίνητος, δραστήριος, γελαστός, γεμάτος αναμνήσεις. Μόνο τα μαλλιά του άσπρισαν κάπως. Δεν ξέχασε και την κυπριακή παράδοση. Τα δώρα του. Τα στιχάκια με το εξάωρο βίντεο από την ιστορία και την αναδρομή του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, που πρόβαλλε και η ΕΡΤ της Κύπρου και παρακολούθησε ο Κυπριακός λαός ώστε να ενημερωθεί και να γνωρίσει την ιστορία του πονεμένου ξεκληρισμένου κλάδου του ίδιου κορμού. Το σήμα αφιερωμένο στα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, ένα σήμα που μεταφέρει έναν ισχυρό συμβολισμό, την πολυκύμαντη διαδρομή του Ελληνισμού, μια διαδρομή γεμάτη φως, χαρές επιτεύγματα, θριάμβους, αλλά και σκοτεινές περιόδους, ατυχίες και πισωγυρίσματα που εκτείνεται σε μια μακρά περίοδο πολλών αιώνων από το παρελθόν ως σήμερα, αλλά κυρίως τις φωτογραφίες από τις αντίστοιχες επισκέψεις στην Κύπρο και στο βορειοηπειρωτικό χώρο. Και οι φωτογραφίες έφεραν τις αναμνήσεις. Την βοήθεια και την αλληλεγγύη. Την υποδοχή και την φιλοξενία. Τις επισκέψεις και τις δαπάνες.

Όταν του ανάφερα τα διακόσια Βορειοηπειρωτόπουλα που επισκέφτηκαν την Κύπρο το 1992-93, τις τόσες πολλές πτήσεις των κυπριακών αερογραμμών και της πολεμικής αεροπορίας, που βοήθησε, απάντησε χαμογελώντας

«Οι Κυπριακές οικογένειες «κατατσακώνονταν» ποια να πρωτοπάρει, να φιλοξενήσει και να γίνει ανάδοχος του κοριτσιού ή του αγοριού που θα φιλοξενούσε. Έφευγαν με κρεμάμενα μούτρα όσοι έφευγαν με «άδεια χέρια». Είχαμε πολύ καλές σχέσεις με τις πρώτες ηγεσίες της Ομόνοιας, ιδίως με τον αείμνηστο Σωτήρη Κυριαζάτη, το βουλευτή Θωμά Μήτσιο τον Νομάρχη Σωκράτη Καλυβόπουλο, τους έπαρχους Βασίλη Ιωάννου, Πέτρο Μπερέτη, Θεμιστοκλή Καΐση κι άλλους. Δυστυχώς αργότερα πάγωσαν κάπως οι επαφές και οι σχέσεις κι αυτό δεν μπορώ να το εξηγήσω. Έχω πατήσει πολλά χωριά και μέρη της Βορείου Ηπείρου κι έχω μέσα την νοσταλγία και την αγάπη γι' αυτήν, όπως και όλοι οι Κύπριοι. Τους χαιρετισμούς μου και την αγάπη μου, να μεταφέρεις.

(συνεχίζεται)

Βαγγέλης Παπαχρήστος / sfeva.gr